Afschrikkingsevenwicht

Afschrikkingsevenwicht (Engels: balance of terror) is een term die in de tijd van de Koude Oorlog vaak werd gebruikt voor het militaire evenwicht tussen de Verenigde Staten en hun NAVO-bondgenoten enerzijds, en de Sovjet-Unie en haar bondgenoten in het Warschaupact anderzijds. De term werd gebruikt naast de term machtsevenwicht (Balance of power), maar had een veel beperktere betekenis. ‘Afschrikkingsevenwicht’ had betrekking op de situatie dat beide partijen een buitensporig groot arsenaal aan kernwapens hadden, terwijl het bovendien onmogelijk was om met één aanval het hele arsenaal van de andere partij uit te schakelen. Die hield altijd een reserve over, de zogenaamde second-strike capability. Onder die omstandigheden zou er bij een kernoorlog geen winnaar overblijven en zou de Aarde voor lange tijd in een onbewoonbare planeet veranderen. Beide partijen waren er dus van verzekerd dat vernietiging van de tegenstander ook zelfvernietiging inhield (mutual assured destruction, MAD) en zouden het daarom wel uit hun hoofd laten om elkaar aan te vallen. Zo zou het concept van afschrikking de vrede bewaren.

Inderdaad is er in de tijd van de Koude Oorlog nooit een openlijke oorlog uitgebroken tussen de supermachten. Ook zijn sinds de aanval op Nagasaki op 9 augustus 1945 geen kernwapens meer gebruikt.

Het principe werd simpel uitgelegd in een van de weinige popliedjes die zich bezighielden met het bewapeningsvraagstuk én tot een positieve conclusie kwamen, The Dawn of Correction van The Spokesmen uit 1965:^[1]

There are buttons to push in two mighty nations

But who's crazy enough to risk annihilation?

The buttons are there to ensure negotiation

So don't be afraid, boy, it's our only salvation

1. ↑ Tekst van The Dawn of Correction.