Ammoniak

Ammoniak
Structuurformule en molecuulmodel
Structuurformule van ammoniak
Molecuulmodel van ammoniak
Vloeibare ammoniak in een drukhouder
Algemeen
Molecuul­formule	NH3
IUPAC-naam	ammoniak
Molmassa	17,03052 g/mol
SMILES	N
InChI	1/H3N/h1H3
CAS-nummer	7664-41-7
EG-nummer	231-635-3
PubChem	222
Wikidata	Q4087
Beschrijving	Kleurloos gas met kenmerkende zeer sterke geur
Waarschuwingen en veiligheids­maatregelen
Gevaar
H-zinnen	H221 - H280 - H314 - H331 - H400
EUH-zinnen	geen
P-zinnen	P210 - P261 - P273 - P280 - P305+P351+P338 - P310
EG-Index-nummer	007-001-00-5
VN-nummer	1005[1]
ADR-klasse	Gevarenklasse 2.3
MAC-waarde	20 ppm (14 mg/m³)[1]
LD50 (ratten)	4000 mg/kg
Fysische eigenschappen
Aggregatie­toestand	gas
Kleur	kleurloos
Dichtheid	0,717·10−3 [2] g/cm³
Smeltpunt	−78[1] °C
Kookpunt	−33[1] °C
Vlampunt	132[1] °C
Dampdruk	(bij 20 °C) 860 × 103 Pa
Goed oplosbaar in	water[1]
Evenwichtsconstante(n)	pKz = 9,24 (ammonium) pKb = 4,756
Tenzij anders vermeld zijn standaardomstandigheden gebruikt (298,15 K of 25 °C, 1 bar).
Portaal    Scheikunde

Ammoniak is een anorganische verbinding van stikstof en waterstof met als brutoformule NH₃. De structuur van de verbinding is niet vlak, maar neemt als gevolg van het vrij elektronenpaar op stikstof een trigonaal piramidale moleculaire geometrie aan. Het molecuul is uitgesproken polair. In het menselijk lichaam komt ammoniak voor in de lever, waar het ontstaat als tussenproduct bij de afbraak van eiwitten; het teveel aan stikstof in het lichaam wordt in de vorm van ureum via de nieren afgevoerd.

Ammoniak is bij kamertemperatuur een kleurloos, giftig gas met een karakteristieke, sterk prikkelende geur. Het gas is niet alleen in zeer grote hoeveelheden (tot wel 33 massa%) in water oplosbaar, maar reageert ook met water:^[3]

${\displaystyle {\ce {NH3 + H2O <=> NH4+ + OH^-}}}$

Deze oplossing staat bekend als ammonia (het is te koop in supermarkten – een 2% oplossing heeft een pH van 11,5) en is basisch, omdat er naast ammoniumionen (NH₄⁺) tevens OH⁻ ionen worden gevormd. Deze vorming van NH₄⁺ gaat altijd met de vorming van evenveel OH⁻ gepaard. De oplosreactie in water is eveneens een schoolvoorbeeld van een zuur-basereactie.

1. ↑ ^{a b c d e f} MSDS fiche van ammoniak, Sigma-Aldrich (Aldrich), productnummer 294993, geraadpleegd op 12 juni 2008. Gearchiveerd op 23 april 2008.
2. ↑ https://www.engineeringtoolbox.com/gas-density-d_158.html. Gearchiveerd op 21 december 2021.
3. ↑ Sigma Aldrich - Oplossing van ammoniak in water