Arbeidsfactor

De arbeidsfactor of vermogensfactor is de verhouding tussen het werkelijke vermogen en het schijnbare vermogen in een wisselspanningsinstallatie.

Het schijnbare vermogen ${\displaystyle S}$ is het product van de effectieve waarde ${\displaystyle U_{\rm {eff}}}$ van de elektrische spanning en ${\displaystyle I_{\rm {eff}}}$ van de elektrische stroomsterkte, en wordt uitgedrukt in de eenheid voltampère:

${\displaystyle S=U_{\rm {eff}}\cdot I_{\rm {eff}}}$

Het werkelijke vermogen ${\displaystyle P}$ is de per tijdseenheid overgebrachte hoeveelheid energie, het deel van het vermogen dat daadwerkelijk wordt omgezet in warmte en arbeid. Het wordt uitgedrukt in watt (W):

${\displaystyle P={\frac {\mathrm {d} E}{\mathrm {d} t}}}$

In een gelijkstroomcircuit is het werkelijke vermogen gelijk aan het product van de spanning en de stroomsterkte:

${\displaystyle P=U\cdot I}$

In een wisselspanningcircuit met alleen een ohmse impedantie geldt een dergelijke relatie voor de effectieve waarden:

${\displaystyle P=S=U_{\rm {eff}}\cdot I_{\rm {eff}}}$

Is er ook een niet-ohmse (reactieve) component van de impedantie, dan is er een faseverschil tussen spanning en stroom, of ook is er een afwijking als gevolg van het niet-sinusvormig karakter van spanning of stroom.