Artistiek leider

Een artistiek leider of artistiek directeur is de aanduiding voor de beleidsbepalende functie bij professionele gezelschappen voor uitvoerende kunsten, zoals balletgroepen, orkesten, koren en toneelgezelschappen, maar ook bij festivals. Van hem/haar wordt een duidelijke visie gevraagd die zorgt voor verdere ontwikkeling van een gezelschap of het festival. Een artistiek leider heeft op zijn beurt een grote artistieke vrijheid nodig om zijn taak goed te kunnen uitvoeren. De artistiek leider bepaalt door zijn beleid mede het imago naar het publiek toe van het gezelschap, de concertzaal of het festival waarvoor hij programmeert.

Bij operahuizen wordt de functie van artistiek leider ook wel intendant genoemd. Deze term wordt echter ook gebruikt voor de combinatie van het artistieke met het zakelijk leiderschap.^[1]

Iemand die voor een concertzaal of theater alleen de (jaar-)programmering samenstelt en dus, naast het aan de zaal verbonden gezelschap, ook anderen uitnodigt op te treden, wordt meestal programmeur genoemd. Deze persoon is niet verantwoordelijk voor de artistieke ontwikkeling van het vaste gezelschap, maar gaat over de inhoud van de programma's van de overige artiesten. Bij belangrijke concertzalen en theaters doet de artistiek leider zowel de programmering van het vaste gezelschap als van de overige uitvoeringen.

Als iemand op projectbasis de programmering van een concert, concertreeks of muziek-/theater/dansfestival samenstelt spreekt met ook wel van curator, analoog aan de curator die tentoonstellingen samenstelt.^[2]

De term artistiek leider wordt ook gebruikt om degene aan te duiden die bij bijvoorbeeld een aardewerkfabriek, een horloge- of sieradenatelier, een warenhuis of een modeketen de visuele uitingsvorm van de producten van het bedrijf bepaalt. De termen creatieve leiding, (hoofd-)ontwerper of de (Engelse) term artdirector worden in deze context ook gebruikt.^[3]

1. ↑ Intendant. TheaterEncyclopedie (8 januari 2014). Gearchiveerd op 17 januari 2022. Geraadpleegd op 17 januari 2022.
2. ↑ Betekenis 'curator'. Van Dale. Geraadpleegd op 13 januari 2023.
3. ↑ Artdirector - 2 definities - Encyclo. www.encyclo.nl. Gearchiveerd op 10 december 2021. Geraadpleegd op 10 december 2021.