Burgerlijke rechten of burgerrechten, zijn grondrechten voor burgers van een staat die van wezenlijk belang zijn voor hun positie ten opzichte van de staat, voor hun functioneren in de maatschappij en voor het functioneren van de maatschappij. Burgerlijke rechten geven burgers de vrijheid om zonder bemoeienis van de overheid te leven en om deel te nemen aan de samenleving en de politiek, ze omvatten waarborgen voor de fysieke en mentale integriteit, het leven en de veiligheid van mensen; bescherming tegen discriminatie op grond van geslacht, ras, seksuele geaardheid, nationale afkomst, huidskleur, leeftijd, politieke overtuiging, etniciteit, sociale klasse, religie en handicap; en individuele rechten zoals privacy en de vrijheid van gedachte, meningsuiting, religie, pers, vergadering en beweging.
De term 'burgerlijk' wordt hier gebruikt ter onderscheiding van de zogenaamde politieke rechten, samen worden deze rechten tot de zogenaamde klassieke grondrechten gerekend. Een andere categorie grondrechten zijn de sociale grondrechten: de economische, sociale en culturele rechten van burgers. Ze zijn in België en Nederland vastgelegd in de Grondwet en maken deel uit van internationale verdragen als het Internationaal verdrag inzake burgerrechten en politieke rechten van de Verenigde Naties, het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens van de Raad van Europa en het Verdrag betreffende de Europese Unie (EU-Verdrag).[1] Voor de Europese Unie (EU) bestaat als belangrijke bron van grondrechten het EU-Handvest van de Grondrechten. Dit handvest geldt als het recht van de EU van toepassing is en bevat zowel klassieke als sociale grondrechten.
Het begrip burgerlijke rechten lijkt sterk op, maar is niet te verwarren met de term burgerlijk recht, ofwel civiel recht, dat duidt op een onderdeel van het algemeen geldend recht dat de rechten tussen burgers onderling regelt.
- ↑ 01. EU-Verdrag en EU-Werkingsverdrag. ECER. Geraadpleegd op 7 september 2023.