Calcidiol

Calcidiol
Structuurformule en molecuulmodel
▵ Structuurformule van calcidiol, een inactieve vorm van vitamine D
Algemeen
Molecuul­formule	C27H44O2
IUPAC-naam	(6R)-6-[(1R,3aR,4E,7aR)-4-[(2Z)-2-[(5S)-5-Hydroxy-2-methylidene-cyclohexylidene]ethylidene]-7a-methyl-2,3,3a,5,6,7-hexahydro-1H-inden-1-yl]-2-methyl-heptan-2-ol
Molmassa	400.64 g/mol
CAS-nummer	19356-17-3
PubChem	5283731
Wikidata	Q139307
Portaal    Scheikunde

Calcidiol, ook wel calcifediol of 25-hydroxyvitamine D genoemd, is een prohormoon dat gevormd wordt in de lever door hydroxylering van vitamine D3. Medici meten deze metaboliet om de vitamine D-status van een patiënt te bepalen. De concentratie van calcidiol in het bloed wordt beschouwd als de beste indicator voor de vitamine D-status, en wordt daarom vaak aangewend voor deficiëntietesten.^[1]

Calcidiol heeft een geringe biologische activiteit. Onder normale omstandigheden (bij een gewone inname van vitamine D3) duurt de volledige omzetting naar calcidiol ongeveer zeven dagen.^[2] In de nieren wordt calcidiol omgezet in de actieve vorm van vitamine D, namelijk calcitriol. Het kan ook worden omgezet in 24-hydroxycalcidiol in de nieren door toevoeging van een hydroxylgroep aan de 24-positie, in plaats van de 25-positie.^[3]

Een hoog calcidiolniveau is in verband gebracht met toenemende absorptie van calcium in de darm, tot niveaus van 80 nmol/L (32 ng/ml).^[1] Calciumuitscheiding balanceert de absorptie van calcium uit het voedsel, waardoor deze niet toeneemt tot calcidiolniveaus van ongeveer 400 nmol/L (160 ng/ml).^[4]

1. ↑ ^{a b} (en) Heaney RP (2004). Functional indices of vitamin D status and ramifications of vitamin D deficiency. The American Journal of Clinical Nutrition 80 (6 Suppl): 1706S-9S. PMID 15585791. DOI: 10.1093/ajcn/80.6.1706S.
2. ↑ (en) Heaney RP, Armas LA, Shary JR, Bell NH, Binkley N, Hollis BW (2008). 25-Hydroxylation of vitamin D3: relation to circulating vitamin D3 under various input conditions. The American Journal of Clinical Nutrition 87 (6): 1738–42. PMID 18541563. DOI: 10.1093/ajcn/87.6.1738.
3. ↑ (en) Dietary Reference Intakes for Calcium, Phosphorus, Magnesium, Vitamin D, and Fluoride. National Academy Press, Washington, D.C. DOI:10.17226/5776 (1997), "Vitamin D", pp. 254. ISBN 978-0-309-06403-3.
4. ↑ (en) Kimball SM, Ursell MR, O'Connor P, Vieth R (2007). Safety of vitamin D3 in adults with multiple sclerosis. The American Journal of Clinical Nutrition 86 (3): 645–51. PMID 17823429. DOI: 10.1093/ajcn/86.3.645.