Cluster (muziek)

In de muziek is een cluster een (door Henry Cowell voor het eerst benutte) term, voor een akkoord, dat bestaat uit op elkaar gestapelde grote of kleine secundes of kleinere intervallen. Men spreekt doorgaans pas van een cluster als er minstens drie tonen tegelijk klinken. Een consonant akkoord kan als een bijzondere vorm van cluster worden gezien.

Het timbre van een cluster wordt bepaald door natuurkundige akoestische wetten (de natuurtonenreeks en zijn complementaire consonante waarden meetbaar met een monochord, die de basis voor toonladders zijn) die de mate van consonantie van de klanksamenstelling bepalen en daarbij gepaard gaande effecten als zweving, verschiltoon en somtoon wat tot hoorpsychologische sensaties kan leiden. Men volgt bij deze werkwijze niet de klassieke Westerse norm, zoals opgesteld is in de Westerse harmonieleer.

Kenmerken van een cluster kunnen zijn:

• Ligging (hoog-laag)
• Dichtheid (hoeveel noten bevat de cluster)
• Breedte (wat is de omvang van de cluster)
• Intensiteit (combinatie van aantal noten binnen een cluster, de dynamiek)
• De onderlinge relaties tussen de samenstellende delen