Donetsbekken

Het Donetsbekken,^[1] Donbass in het Russisch: Донбасс, of Donbas in het Oekraïens: Донбас, is een historische, economische en culturele landstreek in het oosten van Oekraïne in de oblast Donetsk en de oblast Loehansk. Het woord Donbas is een samenstelling van Donets Basejnoe (Donetsbekken) wat weer een afkorting is van Donets Voehilnoho Basejnoe (Donets Kolenbekken). De naam van het kolenbekken is een verwijzing naar het Donetsplateau; het laatste is vernoemd naar de rivier de Severski Donets.

Er zijn talloze definities van de omvang van de regio.^[2] Het wordt nu meestal gedefinieerd als de Oekraïense oblasten Donetsk en Loehansk. Soms wordt de naam Donbas ook gebruikt voor de regio die zich tot in de zuidwestelijke oblast Rostov van Rusland uitstrekt, ook de Russische Donbass genoemd. De historische mijnbouw-regio Donbas sloot delen van deze oblasten uit, en omvatte gebieden in oblast Dnjepropetrovsk en Zuid-Rusland.^[3] Een Euregio met dezelfde naam bestaat uit de Oekraïense oblast Loehansk en de oblast Rostov in Rusland.^[4] De Donbas vormde de historische grens tussen de Zaporozka Sitsj en het Don Kozakken leger en was grotendeels onbewoond tot de tweede helft van de 17e eeuw, toen de Don Kozakken er de eerste permanente nederzettingen vestigden.^[5] Sinds het einde van de 19e eeuw is de Donbas een belangrijk mijnbouwgebied.^[6]

In maart 2014, na de Russische annexatie van de Krim en in navolging van de pro-Europese Euromaidan-protestbeweging en de daaruit voortvloeiende Revolutie van de Waardigheid, groeiden de pro-Russische protesten in de Donbas uit tot een gewapend conflict tussen de Oekraïense krijgsmacht en de door Rusland gesteunde separatisten en antiregeringsactivisten, wat leidde tot de Oorlog in Oost-Oekraïne, als onderdeel van de bredere Russisch-Oekraïense Oorlog. Grote delen van de Donbas werden ingenomen door pro-Russische rebellen die daar op 12 mei 2014 de zelfverklaarde volksrepublieken Donetsk en Loegansk uitriepen, welke internationaal niet werden erkend.

Ongeveer twee derde van de regio bleef in handen van Oekraïne, en het overige deel kwam in handen van de separatisten.^[7][8][9] De machtsverdeling bleef jarenlang hetzelfde, totdat Rusland op 21 februari 2022 de volksrepublieken officieel erkende en drie dagen later een grootschalige invasie van Oekraïne begon, waarbij het Russische leger ook het door de Oekraïense regering gecontroleerde deel van de Donbas binnentrok.

Voor de oorlog werd Donetsk, de destijds vijfde grootste stad van Oekraïne en de de-jurehoofdstad van de oblast Donetsk, beschouwd als de onofficiële hoofdstad van de Donbas regio. Andere grote steden (met meer dan 100.000 inwoners) waren onder meer oblasthoofdstad Loehansk, Marioepol, Makijivka, Horlivka, Slovjansk, Altsjevsk en Lysytsjansk. Vanaf 2014 werd Kramatorsk de de-factohoofdstad en het tijdelijke administratieve centrum van de oblast Donetsk. Tijdens de Russische invasie in 2022 viel Sjevjerodonetsk, dat sinds 2014 de de-factohoofdstad van de oblast Loehansk was, in handen van de separatisten en de Russische strijdkrachten.

1. ↑ Oekraïne, Namen.taalunie.org
2. ↑ (uk) Донбас – єдина частина України, що виникла із промислового регіону – історик (рос.). Радіо Свобода. Gearchiveerd op 7 april 2022. Geraadpleegd op 5 juli 2022.
3. ↑ Hiroaki Kuromiya (2003). Freedom and Terror in the Donbas: A Ukrainian-Russian Borderland, 1870s–1990s. Cambridge University Press, 12–13. ISBN 0521526086. Gearchiveerd op 8 april 2023.
4. ↑ Luhansk and Rostov regions set up Euroregion Donbass – Oct. 30, 2010. KyivPost (30 oktober 2010). Geraadpleegd op 9 juli 2022.
5. ↑ Citefout: Onjuist label <ref>; er is geen tekst opgegeven voor referenties met de naam :2
6. ↑ (en) The coal-mining racket threatening Ukraine's economy. BBC (25 april 2013). Gearchiveerd op 24 mei 2022. Geraadpleegd op 5 juli 2022.
7. ↑ (en) Kitsoft, Ministry of Foreign Affairs of Ukraine – Temporary Occupation of Territories in Donetsk and Luhansk Regions. mfa.gov.ua. Geraadpleegd op 26 januari 2022.
8. ↑ (en) Kitsoft, Ministry of Foreign Affairs of Ukraine – 10 facts you should know about the Russian military aggression against Ukraine. mfa.gov.ua. Geraadpleegd op 26 januari 2022.
9. ↑ (en) A Russian court document mentioned Russian troops "stationed" in eastern Ukraine. Moscow insists there are none.. www.cbsnews.com. Gearchiveerd op 26 januari 2022. Geraadpleegd op 26 januari 2022.