Zie Dwarsdijk (Wijk bij Duurstede) voor het artikel over de buurtschap Dwarsdijk in Cothen (gemeente Wijk bij Duurstede)
Een dwarsdijk of middeldijk is een middeleeuwse dijk door laaggelegen gebied waarvan de beide uiteinden in een hoger gelegen gebied liggen, bijvoorbeeld de stroomruggen van twee rivieren. De functie van een dwarsdijk was het tegenhouden van geleidelijk afvloeiend water na een overstroming.
Enkele voorbeelden van dwarsdijken zijn:
- De Diefdijk tussen de rivieren de Lek bij Goilberdingen en de Linge bij Asperen, aangelegd om de Vijfherenlanden te beschermen tegen water uit de Neder-Betuwe.
- De Meerndijk tussen de stroomruggen van de Rijn bij De Meern en de Hollandse IJssel in de gemeente IJsselstein, aangelegd in ongeveer het jaar 1200 door het Land van Woerden, omdat dit gebied vaak schade opliep door overstromingswater uit het hoger gelegen Utrechtse rivierengebied.
- De dwarsdijk tussen de Kromme Rijn en de Lek waarnaar de buurtschap Dwarsdijk in de gemeente Wijk bij Duurstede is genoemd.