De fonograaf (Engels: phonograph) is de voorloper van de grammofoon. De fonograaf werd gepatenteerd door Thomas Alva Edison op 19 februari 1878 en voorzag in de eerste mogelijkheid om geluid op te nemen én weer af te spelen. De fonograaf van Edison is naar alle waarschijnlijkheid gebaseerd op een fonautograaf die in 1860 door de Parijse uitvinder Édouard-Léon Scott de Martinville werd gebouwd.