Gemengd kiesstelsel

Deel van een serie artikelen over Kiesstelsel & regering
Een Nederlands stembiljet met rood stempotlood
Kiessysteem
Evenredige vertegenwoordiging · Meerderheidsstelsel · Gemengd kiesstelsel · Positief & Negatief parlementarisme
Verkiezing
Kiesraad · Partijlijstenstelsel · Kandidatenlijst · Stembiljet · Open lijst · Gesloten lijst · Hybride lijst · Gerangschikt stemmen · Vervroegde verkiezing
Zetelverdeling
Grootste overschotten & gemiddelden · D'Hondt & Sainte-Laguë · Nationaal kiesdistrict · Kies- en Fractiedrempel · Kiesdeler · Restzetel
Districtenstelsel
Enkelvoudig & Meervoudig Kiesdistrict · Districtszetel · Overhangzetel · Vereffeningszetel · Dubbelevenredigheid · Nationale kieslijst
Parlement
Lid · Onafhankelijken · Partij · Lijstverbinding · (Gemengde) Fractie · Alliantie · Coalitie · Regering · Minderheidskabinet · Oppositie
Politieke cultuur
Centrumpolitiek · Consensusdemocratie · Cordon sanitaire · Penduledemocratie · Blokpolitiek · Waaierdemocratie · Tangdemocratie
Electorale hervorming
Democratie-index: Economist & V-Dem · Quotumregel · Evenredigheid · Gallagher-index · Verspilde stem · Spoilereffect · Versplintering
Portaal    Politiek

Een gemengd kiesstelsel is een stelsel waarbij zowel elementen van een meerderheidsstelsel als van evenredige vertegenwoordiging worden gebruikt om zetels in een wetgevende macht te verkiezen.^[1][2][3] Dit betekent vaak dat lokale vertegenwoordiging ^[4] (meestal enkelvoudige kiesdistricten) gecombineerd wordt met regionale vertegenwoordiging (meervoudige kiesdistricten) of nationale vertegenwoordiging (nationaal kiesdistrict).^[5]

Gemengde kiesstelsels kunnen onderverdeeld worden in twee hoofdgroepen: evenredig en majoritair. De evenredige kiesstelsels streven verkiezingsuitslagen na die op nationaal niveau evenredig te noemen zijn.^[2] Majoritaire kiesstelsels zonder compensatie behouden de onevenredigheden die ontstaan door de zetels die verkozen worden via een meerderheidsstelsel. Deze stelsels worden ook wel semi-evenredig genoemd.

De bovengenoemde tweedeling gaat echter lang niet altijd op. Sommige landen hebben meerdere componenten van kiesstelsels die naast elkaar bestaan en elk op verschillende kiezers van toepassing zijn.^[6][7] Kiesstelsels die uitzonderlijke combinaties van kiesstelsels hebben worden ook wel supergemengde kiesstelsels genoemd.^[8]

1. ↑ Electoral System Design: The New International IDEA Handbook. International Institute for Democracy and Electoral Assistance (2005).
2. ↑ ^{a b} ACE Project Electoral Knowledge Network, Mixed Systems. Geraadpleegd op 20 October 2017.
3. ↑ Norris, Pippa, Choosing Electoral Systems: Proportional, Majoritarian and Mixed Systems. Harvard University (1997).
4. ↑ Electoral Systems and the Delimitation of Constituencies. International Foundation for Electoral Systems (2 juli 2009).
5. ↑ Bormann, Nils-Christian (2013). Democratic Electoral Systems around the world, 1946–2011. Electoral Studies 32 (2): 360–369. DOI: 10.1016/j.electstud.2013.01.005.
6. ↑ Massicotte & Blais (1999). Mixed electoral systems: a conceptual and empirical survey. Electoral Studies 18 (3): 341–366. DOI: 10.1016/S0261-3794(98)00063-8.
7. ↑ Bochsler, Daniel (May 13, 2010). Territory and Electoral Rules in Post-Communist Democracies. Palgrave Macmillan, "Chapter 5, How Party Systems Develop in Mixed Electoral Systems". ISBN 9780230281424.
8. ↑ Massicotte & Blais (1999). Mixed electoral systems: a conceptual and empirical survey. Electoral Studies 18 (3): 341–366. DOI: 10.1016/S0261-3794(98)00063-8.