De Johannes Vermeerprijs is de Nederlandse staatsprijs voor de kunsten. Deze prijs wordt sinds 2009 uitgereikt.
Naar voorbeeld van andere wetenschappelijke prijzen heeft het rijk het initiatief genomen een nieuwe cultuurprijs voor getalenteerde kunstenaars van internationale kwaliteit in te stellen. De prijs is aangekondigd in een in 2007 uitgekomen cultuurnota “Kunst van Leven”, hoofdlijnen van cultuurbeleid. De motivering voor het instellen van de nieuwe prijs is dat in de wetenschap excellente onderzoekers op basis van uitzonderlijke prestaties door de prestigieuze Spinozaprijs de kans krijgen verder onderzoek te verrichten en hun kennis te vergroten, maar dat er tot nu toe in de cultuur – behalve de Nederlandse Muziekprijs – nauwelijks vergelijkbare prijzen voor talent van internationale kwaliteit zijn. De prijs is vernoemd naar de Delftse schilder Johannes Vermeer. De prijs bestaat uit een geldbedrag van € 100.000 vooral bestemd voor de realisatie van een speciaal project. De prijs kan worden toegekend aan in Nederland werkende kunstenaars uit alle disciplines.