Back Kolham English Kolham Esperanto Kolham French Kolham Frisian Kolham Polish Колгам Ukrainian Kolham ZH-MIN-NAN
Voor de gelijknamige buurtschap in de gemeente Het Hogeland, zie Kolham (Het Hogeland)
Plaats in Nederland 
| |||
|---|---|---|---|
  | |||
| Situering | |||
| Provincie |  Groningen
| ||
| Gemeente |  Midden-Groningen
| ||
| Coördinaten | 53° 11′ NB, 6° 45′ OL | ||
| Algemeen | |||
| Oppervlakte | 9,91[1] km² | ||
| - land | 9,51[1] km² | ||
| - water | 0,4[1] km² | ||
| Inwoners (2023-01-01) |
1.375[1] (139 inw./km²) | ||
| Woningvoorraad | 602 woningen[1] | ||
| Overig | |||
| Woonplaatscode | 1351 | ||
| |||
Kolham, Gronings Kolham, vroeger ook Colham of De Ham, is een dorp in de gemeente Midden-Groningen in de provincie Groningen (Nederland). Het dorp ligt aan de A7. Het dorp had op 1 januari 2023 1.375 inwoners. Kolham behoorde vanouds tot de landstreek Duurswold. De inwoners werden vroeger Hamsters genoemd.
Kolham is een streekdorp op een zandrug. Samen met de andere dorpen op deze zandrug, zoals Scharmer, Slochteren, Schildwolde en Hellum, vormt het een langgerekt half cirkelvormig lint. In het hart van deze cirkel ligt ongeveer het gehucht Woudbloem. Kolham vormt de zuidelijke punt van dit lint en wordt zelf aan de zuidkant omgeven door de westelijke noordkant van Hoogezand-Sappemeer.
De Scharmer Ae vormde vanouds de scheiding met Scharmer; de Slochter Ae, de Ruiten Ae en de Langewijk vormden de scheiding met het kerspel Slochteren. Het grondgebied van Kolham vormde zodoende een uitloper tussen de Scharmer en Slochter Ae die tot aan Schaaphok reikte. De Siepsloot, het Abrams- of Oudediepje, de Lodijk en de Borgsloot (waarlangs het Winschoterdiep werd gegraven) vormen de zuidgrens van het gebied. Als verbinding met de trekweg langs het Winschoterdiep dienden de Onze Lieve Vrouwenlaan, de Nieuwe- of Rengerslaan en de Knijpslaan (genoemd naar een inlaat in het Abramsdiepje).
De Vrouwenlaan ontleende zijn naam aan de voormalige Mariakapel te Kropswolde; hij sloot aan op de Woldweg, die in de middeleeuwen de belangrijkste verbinding van Appingedam naar Drenthe en verder zuidwaarts vormde. Hij raakte na de aanleg van de Rengerslaan in 1656 in onbruik, maar werd in 1848 door de bewoners hersteld. Dit om de tolheffing te ontgaan, die de stad Groningen had ingesteld. Ten westen van de kerk liep verder de (verdwenen) Thesingerlaan, die toegang bood tot de meenschaar van Kolham.