| Mat '64 Plan T en Plan V | ||||
|---|---|---|---|---|
| ||||
Plan V 876 van het Nederlands Spoorwegmuseum op station Haarlem.
| ||||
| Type | Elektrisch Treinstel | |||
| Aantal | Plan T: 31 Plan V: 246 | |||
| Aanschafkosten | ƒ 685.000 (Plan V1-stel, zonder elektrische installatie)[1] ƒ 640.000 (Plan V7-bak)[1] ƒ 740.000 (Plan V8-bak, omgerekend uit DM)[1] | |||
| Serie | Tproto: 501, T1: 502-511, T2: 512-521, T3: 522-531, V1: 401-415, V2: 416-430, V3: 431-438, V4: 441-461, V5: 462-471, V6: 472-483, V7: 801-840, V8: 841-870, V9: 871-888, V10: 889-920, V11: 921-935, V12: 936-950, V13: 951-965 | |||
| Fabrikant | Werkspoor, Talbot, Düwag | |||
| Vervoerder | NS, Arriva, Connexxion, Veolia | |||
| Bouwjaar | T: 1961-1965 V: 1966-1976 | |||
| In dienst | 1961-1976 | |||
| Uit dienst | Plan T: 2010 Plan V: 2016 | |||
| Samenstelling | Van de bakken
Tproto: | |||
| Asindeling | T: 2'2' + Bo'Bo' + Bo'Bo' + 2'2' V: 2'Bo' + Bo'2' | |||
| Assen | T: 16 V: 8 | |||
| Spoorwijdte | 1435 mm | |||
| Massa | T: 163 ton V: 86 ton | |||
| Lengte over buffers | T: 101,9 m V: 52,1 m | |||
| Maximumsnelheid | 140 km/h | |||
| Dienstsnelheid | 140 km/h | |||
| Vloerhoogte | 1,23 m | |||
| Deuren | Pneumatische zwenk-zwaaideuren
T: 7 per zijde | |||
| Deurbreedte | 1300 mm | |||
| Aantal zitplaatsen | Totaal:
T: 299 | |||
| Zitplaatsen 1e klas | T: 41 V: 24 | |||
| Zitplaatsen 2e klas | T: 230 V1-V3: 104 V4-V6: 118 V7-V13: 98 | |||
| Aantal klapzittingen | T: 28 V1-V3: 151/192 V4-V6: 15 V7-V13: 151/212 | |||
| Techniek | ||||
| Stroomsysteem | 1,5 kV gelijkspanning | |||
| Aandrijving | Gelijkstroom met rijweerstanden (uitzondering: 472-473; zie tekst) | |||
| Vermogen | T: 1400 kW V: 508 kW[2] | |||
| Treinbeïnvloeding | ATB EG | |||
| Treinradio | GSM-R | |||
| Koppeling | Scharfenberg | |||
| Bijzonderheden | 1 Bij aflevering 2 Na ombouw bagageruimte | |||
| ||||
Mat '64, afkorting voor Materieel '64, maakte deel uit van het elektrisch materieel van de Nederlandse Spoorwegen. Het materieel bestond uit zelfstandige vier- en tweedelige treinstellen, officieel aangeduid als respectievelijk Plan T en Plan V. De naam Mat '64 is een niet-officiële benaming. Vaak werd het materieel Standaard Stoptrein genoemd. In de laatste dienstjaren viel de naam Apekop ook wel, naar analogie aan de bijnaam Hondekop van Mat '54, maar Apekop is nooit een breedgedragen bijnaam geweest. Het grote publiek verwarde Mat '64 vaak met Mat '54, en noemde beide series Hondekop.[3]
Plan V was jarenlang, met 246 stuks (alhoewel er maar 245 tegelijkertijd aanwezig zijn geweest), de grootste materieelserie van NS, tot de komst van de V-IRM. Een aantal treinstellen werd verhuurd aan en ingezet door verschillende regionale vervoerders. Mat '64 is 55 jaar, van 1961 tot 2016, op het Nederlandse spoorwegnet in dienst geweest.
De tweedelige stellen werden tot 2015, in steeds afnemende aantallen, op een klein deel van de geëlektrificeerde baanvakken in Nederland ingezet en waren volgens de materieelverdeling alleen aan te treffen op een viertal spoorlijnen buiten de Randstad. Van de oorspronkelijke 246 treinstellen Plan V waren in december 2015 nog 31 stellen voor de dienst beschikbaar, die bij het ingaan van de nieuwe dienstregeling op 13 december 2015, althans op papier, aan de dienst werden onttrokken. Op 30 maart 2016 werden voor het laatst stellen in de reizigersdienst ingezet. Dit betrof de stellen 451, 458 en 482 op een rit van Deurne naar Eindhoven. Sindsdien stonden alle stellen niet meer dienstvaardig buiten dienst, behalve de 449, 466 en 469 die beschikbaar bleven ten behoeve van een afscheidsrit. Deze afscheidsrit vond plaats op 25 september 2016 van Maastricht via Eindhoven, Arnhem, Zwolle en Amersfoort naar Utrecht Maliebaan.[4] Na de afscheidsrit van 25 september 2016 werd in Maastricht een actie gestart om treinstel 449 als museumtreinstel te behouden.[5] In april 2017 werd het treinstel alsnog afgevoerd.
- ↑ a b c Citefout: Onjuist label
<ref>; er is geen tekst opgegeven voor referenties met de naamOdR 2015-1 - ↑ Dit betreft het continue vermogen van Plan V1. Het uurvermogen van deze stellen is 145 kW per motor, totaal 580 kW. Uit: NS Beschrijvingen treinstellen deel XIII.
- ↑ Een halve eeuw Mat ’64 • Great Railways • Peter-Paul de Winter, hoofd collecties Spoorwegmuseum, over de bijnamen van Mat '64: https://youtu.be/WY06yLRfjio?t=2406
- ↑ Laatste Apekop maakt ererondje door Nederland, www.nos.nl. Gearchiveerd op 25 juni 2021.
- ↑ Treinstel 449 - Behoud Industrieel Erfgoed Maastricht