Mitochondrion

Mitochondrion
Onderdeel van celbiologie
Componenten van een mitochondrion:
1. Buitenste membraan 1.1. Porie 2. Intermembraanruimte 2.1. Intercristale ruimte 2.2. Perifere ruimte 3. Lamel 3.1. Binnenste membraan 3.11. Binnenste grensmembraan 3.12. Cristalmembraan 3.2. Matrix 3.3. Cristae 4. Mitochondriaal DNA 5. Matrixkorrel 6. Ribosoom 7. ATP-synthetase
Portaal    Biologie

Een mitochondrion^[1] of mitochondrium^[1] (meervoud mitochondriën^[1] of mitochondria) is een door twee membranen omsloten celorganel in de eukaryote cel dat fungeert als energieomzetter middels het metabole proces van de celademhaling. Een mitochondrion heeft een diameter van ongeveer 1 micrometer. Cellen met een relatief grote energiebehoefte, bijvoorbeeld spiercellen, hebben een relatief groot aantal mitochondriën in hun cytoplasma. Andere benamingen voor mitochondriën zijn: chondriomieten, chondrioconten en bioblasten.^[1]

In de eerste fase van de celademhaling worden energierijke stoffen in de vorm van glucose, en andere kleine organische moleculen die hier verder buiten beschouwing blijven (vetten, aminozuren), afgebroken. Glucose wordt eerst, via glycolyse, gesplitst in twee moleculen pyrodruivenzuur (pyruvaat). Deze ontledingsreactie vindt plaats in het cytoplasma, buiten de mitochondriën. In de mitochondrieën wordt uit pyrodruivenzuur het co-enzym acetyl-CoA geproduceerd. Vervolgens worden, middels oxidatie, energierijke elektronen onttrokken aan dit acetyl-CoA (de citroenzuurcyclus). De mitochondriën gebruiken deze energierijke elektronen om tijdens de oxidatieve fosforylering drie stoffen te produceren:adenosinetrifosfaat (ATP), nicotinamide-adenine-dinucleotide (NADH) en flavine-adenine-dinucleotide (FADH₂). Met name ATP is een belangrijke energiebron voor veel verschillende soorten reacties in de cel.

De mitochondriën voeren ook hun eigen vetzuursynthese (mtFASII) uit, die essentieel is voor de mitochondriale biogenese en celademhaling.^[2]

Een mitochondrium bezit een dubbel fosfolipide-membraan. Dit bestaat uit:

• een buitenste membraan
• een binnenste membraan, met instulpingen, de cristae.

De ruimte binnen het binnenste membraan is gevuld met de matrix (vloeistof). Ook het aantal cristae staat in relatie met de intensiteit van de celademhaling.

1. ↑ ^{a b c d} mitochondrion - Pinkhof. Pinkhof Geneeskundig woordenboek. Instituut voor de Nederlandse Taal. Gearchiveerd op 10 februari 2024. Geraadpleegd op 10 februari 2024.
2. ↑ (en) Kastaniotis, Alexander J., Autio, Kaija J., Kerätär, Juha M., Monteuuis, Geoffray, Mäkelä, Anne M. (2017-01). Mitochondrial fatty acid synthesis, fatty acids and mitochondrial physiology. Biochimica et Biophysica Acta (BBA) - Molecular and Cell Biology of Lipids 1862 (1): 39–48. ISSN:1388-1981. DOI:10.1016/j.bbalip.2016.08.011.