Nationaal Landschap Laag Holland is sinds 2004 een van de twintig door het Nederlandse Ministerie van VROM in de Nota Ruimte aangewezen Nationale Landschappen. Het heeft een oppervlakte van 51.400 ha en er wonen 110.000 mensen. In de twintig nationaal landschappen zijn natuur en oude cultuurelementen bewaard gebleven en in tegenstelling tot een Nationaal Park biedt het ook plaats voor wonen, landbouw en kleinschalige bedrijven.[1] Sinds de beleidswijzigingen van het Rijk in 2011 en 2012 (in de Structuurvisie Infrastructuur en Ruimte) vormen de Nationale Landschappen geen onderdeel meer van het nationale beleid.[2]
Dit Nationaal Landschap bevindt zich in Noord-Holland en is zowel vanuit natuur- als cultuurhistorisch oogpunt belangwekkend. Men vindt er droogmakerijen, veenweidegebieden, de UNESCO-Werelderfgoederen de Beemster en de Stelling van Amsterdam, en tal van wateren die aantrekkelijk zijn voor watervogels. Vanwege de vele weilanden is het symbool van dit Nationaal Landschap een koe. Broek in Waterland, Middenbeemster en Westzaan en een deel van Oostzaan zijn voorbeelden van beschermde dorpsgezichten. Ook het eiland Marken vormt een belangrijk cultuurgoed binnen het gebied.
Laag Holland ligt in een gebied dat sterk onder verstedelijkingsdruk staat. Het wordt begrensd door de kernen van Amsterdam en Zaanstad, de groeiende stad Purmerend ligt er in en ook Volendam is de afgelopen decennia aanzienlijk uitgebreid. Ook de gemeente Oostzaan als oude en zelfstandige Zaanse gemeente bevindt zich in dit gebied. Daarom moet dit Nationaal Landschap ook gewaardeerd worden als bufferzone waarin de stedelingen rust kunnen vinden.