Een onderzoeksschip is een schip waarmee oceanografisch onderzoek wordt verricht. De aanduiding RV (research vessel) voorafgaand aan scheepsnamen duidt op het gebruik van die schepen als onderzoeksschip.
Het onderzoek kan zich richten op:
De schepen zijn uitgerust met de noodzakelijke apparatuur voor het onderzoek in het zeewater of op de zeebodem. De schepen zijn voorzien van kranen en lieren om apparatuur in het water te laten. Aan de manoeuvreerbaarheid van de schepen worden hoge eisen gesteld. Aan boord zijn verder laboratoria voor het onderzoek en hutten voor de bemanning en onderzoekers.