Optische witmaker

Een optische witmaker of opwitter is een fluorescerende chemische stof die wordt gebruikt om materialen witter te maken. Het effect van een opwitter is dat straling uit het onzichtbare ultraviolette deel van het spectrum wordt omgezet in zichtbaar blauw licht. Hierdoor wordt de kleur van het materiaal minder geel en wordt de totale hoeveelheid teruggestraald licht verhoogd. Een blauwe toon in wit geeft een gevoel van verhoging van de witheid. Dit wordt bevestigd door de witheidsformules, die gebaseerd zijn op de menselijke waarneming, zoals de CIE-witheidsformule. De ISO-brightness meet de witheid zelfs aan hand van de reflectiewaarde bij 457 nanometer; deze golflengte ligt in het blauwe gedeelte van het zichtbare spectrum.

De opwitter zorgt ervoor dat er straling wordt toegevoegd aan de reflectie van het zichtbare licht. Het verhoogt de helderheid van het materiaal. De traditionele en meest gebruikte opwitters zijn sulfonzuren op basis van bijvoorbeeld sulfanilzuur en stilbeensulfonzuren. In de afgelopen jaren zijn er echter ook andere chemische stoffen met opwittend effect ontwikkeld. De stilbeensulfonzuren kunnen twee (di), vier (tetra) of zes (hexa) sulfongroepen hebben. Andere chemische groepen opwitters zijn coumarinederivaten, azoolderivaten, derivaten van dibenzothiofeen-5,5-dioxide en pyrazolinederivaten.

De werkzaamheid van een opwitter is niet langdurend; onder invloed van licht, maar ook ozon (smog) valt de stof uiteen en wordt zo onwerkzaam waardoor het object vergeelt.

Optische witmakers worden onder andere gebruikt in wasmiddelen en bij de productie van papier en in coatings.