Back الجيش الجمهوري الأيرلندي المؤقت Arabic Часовая Ірляндзкая Рэспубліканская Армія BE-X-OLD Временна ирландска републиканска армия Bulgarian Provisional Irish Republican Army Breton IRA Provisional Catalan سوپای کاتیی کۆماریخوازی ئیرلەند CKB Prozatímní irská republikánská armáda Czech Byddin Weriniaethol Dros Dro Iwerddon Welsh Provisional Irish Republican Army German Provisional Irish Republican Army English
| Provisional Irish Republican Army (PIRA) Óglaigh na hÉireann | ||
|---|---|---|
| Actief in de jaren | 1969 – 2005 (staakt-het-vuren sinds 1997) | |
| Actief in | Voornamelijk in Noord-Ierland, de Republiek Ierland en het Verenigd Koninkrijk, incidenteel ook het Europese vasteland. | |
| Leider | IRA Army Council | |
| Ideologie | Iers republicanisme katholiek nationalisme Socialisme | |
| Doelstelling | Een verenigd Ierland | |
| Status | Ontbonden | |
| Methoden | Bomaanslagen, moordaanslagen | |
De Provisional Irish Republican Army (IRA of PIRA, "Voorlopig Iers Republikeins Leger") was[1] een Iers-republikeinse paramilitaire organisatie die als doelstelling de afscheiding van Noord-Ierland van het Verenigd Koninkrijk had en vervolgens een verenigd Ierland wilde stichten. De Provisionele IRA was actief van 1919 tot 2005, en heeft in die tijd ongeveer 1700 dodelijke slachtoffers gemaakt. Het was de grootste en actiefste republikeinse paramilitaire organisatie tijdens de Troubles. Het zag zichzelf als de opvolger van de originele IRA die actief was tijdens de Ierse Onafhankelijkheidsoorlog (1919-1921) en noemde zichzelf dan ook de Irish Republican Army (IRA) of Óglaigh na hÉireann in het Iers. De IRA is aangemerkt als een terroristische organisatie in het Verenigd Koninkrijk en de Republiek Ierland.
De Provisional IRA ontstond in december 1969, na een breuk in de IRA. In het jaar daarvoor waren de onlusten in Noord-Ierland begonnen, toen een katholieke, vreedzame burgerrechtencampagne werd neergeslagen door Ulster Loyalisten en Britse veiligheidsdiensten. Dit zou de aanleiding vormen voor het inzetten van Britse soldaten in Noord-Ierland. In eerste instantie hield de PIRA zich bezig met het verdedigen van nationalistische woongebieden tegen aanvallen van Loyalisten, maar het begon een offensieve militaire campagne in 1971. Het hoofddoel van deze campagne was om de Britten zo tot de onderhandelingstafel te dwingen, en hen terug te laten trekken uit Ierland. Het maakte gebruik van guerrilla-tactieken tegen het Britse leger en de Noord-Ierse politie (Royal Ulster Constabulary, RUC) in zowel rurale als stedelijke gebieden. Ook voerde het bomaanslagen uit in Noord-Ierland en Engeland tegen wat zij zagen als politieke en economische doelen. Doorgaans werd zo'n aanslag aangekondigd door een telefonische waarschuwing. In juli 1997 kondigde de IRA een staakt-het-vuren aan, nadat de politieke tak van de organisatie, Sinn Féin, was toegelaten tot de vredesonderhandelingen. De organisatie ondersteunde het Goedevrijdagakkoord in 1998 en werd in 2005 ontwapend. Sinds het permanent staakt-het-vuren heeft de beweging al haar terroristische activiteiten gestaakt, zoals aanslagen, liquidaties en ontvoeringen. Al haar gewapende activiteiten zijn vanaf 1998 dan ook stopgezet.