Revolutie van de Waardigheid Majdanrevolutie 2014 | ||
---|---|---|
Demonstranten vechten tegen regeringstroepen op Majdan Nezalezjnosti in Kiev op 18 februari 2014.
| ||
Plaats | Oekraïne, Kiev, Mariinskipark, Institoetska-straat, Majdan Nezalezjnosti | |
Periode | 18 februari – 23 februari 2014 | |
Aanleiding(en) |
| |
Protesterende partij(en) | Pro-Europese burgers, oppositiepartijen, Majdan Volksvereniging, activisten, Rechtse Sector, AutoMaidan | |
Doel(en) |
| |
Kenmerken | demonstraties, burgerlijke ongehoorzaamheid, bezetting, | |
Resultaat |
| |
Doden | ruim 100[1] | |
Deelnemers | 400–800 duizend[2] |
De Revolutie van de Waardigheid (Oekraïens: Революція гідності, geromaniseerd: Revoljoetsija hidnosti), ook bekend als de Majdanrevolutie,[3] vond aansluitend op de Euromaidan-protesten plaats, in februari 2014, toen dodelijke confrontaties tussen demonstranten en binnenlandse troepen in de Oekraïense hoofdstad Kiev resulteerden in de afzetting van de gekozen president Viktor Janoekovytsj en de omverwerping van de Oekraïense regering.[4][5]
In november 2013 brak er een golf van grootschalige protesten uit als reactie op het plotselinge besluit van president Janoekovytsj om de associatieovereenkomst tussen de Europese Unie en Oekraïne in heroverweging te nemen, terwijl in februari van dat jaar de Verchovna Rada (het Oekraïense parlement) met een overweldigende meerderheid voor een overeenkomst met de Europese Unie (EU) had gestemd.[6] In plaats daarvan neigde Janoekovytsj naar nauwere banden met Rusland, dat Oekraïne onder druk zette om de EU-deal te weigeren, en lid te worden van de Euraziatische Economische Unie (EEU).[7] De pro-westerse protesten duurden maanden en hun reikwijdte werd steeds groter, met oproepen tot het aftreden van Janoekovytsj en de regering van Mykola Azarov.[8][9] De door het parlement ingevoerde repressieve anti-protestwetten wakkerden nog meer woede aan.[10] De aanvankelijk vreedzame demonstraties werden steeds gewelddadiger en op 22 januari vielen er vier doden bij hevige confrontaties tussen betogers en de politie in de Hrushevsky-straat.[11] Demonstranten bezetten overheidsgebouwen in het hele land. Een groot, gebarricadeerd protestkamp bezette het Majdan Nezalezjnosti (Onafhankelijkheidsplein) in het centrum van Kiev.[12] Medio februari werd een amnestie-overeenkomst gesloten met de demonstranten waarin hen en degenen die al eerder waren vastgezet, strafrechtelijke vervolging zou worden bespaard in ruil voor het verlaten van bezette gebouwen. De demonstranten ontruimden op 16 februari alle bezette gebouwen van de regionale staatsadministratie.[13]
Op 18 februari trokken zo'n 20.000 demonstranten en activisten met schilden en helmen naar de Verchovna Rada met de eis dat de door Janoekovytsj gewijzigde grondwet uit 2004 werd hersteld, waarbij ze werden beschoten door de Berkoet en politiesluipschutters.[14] De betogers protesteerden ook tegen de wijdverbreide corruptie en het machtsmisbruik door de overheid, de invloed van oligarchen, het politiegeweld en de schending van de mensenrechten in Oekraïne.[10] De protesten groeiden uit tot een revolutie, de dodelijkste confrontaties, op 18 en 20 februari, werden gezien als de meest gewelddadige sinds de onafhankelijkheid van Oekraïne en leidden tot de dood van 103 demonstranten en 13 politieagenten,[14] en de verwonding van vele anderen.[15]
Op 21 februari werd een overeenkomst ondertekend tussen president Janoekovytsj en de leiders van de parlementaire oppositie waarin werd opgeroepen tot de vorming van een interim-regering, constitutionele hervormingen en vervroegde verkiezingen.[16][17] De volgende dag trok de politie zich terug uit het centrum van Kiev, dat onder effectieve controle van de demonstranten kwam. Janoekovytsj ontvluchtte de stad en daarna het land.[18] Diezelfde dag stemde het Oekraïense parlement voor het verwijderen van Janoekovytsj met 328 tegen 0 (72,8% van de 450 parlementsleden).[19][20][21] Janoekovytsj beweerde dat deze stemming illegaal was en mogelijk gedwongen, en vroeg Rusland om hulp.[22] Rusland beschouwde de omverwerping van Janoekovytsj als een illegale staatsgreep en erkende de interim-regering niet. Wijdverbreide protesten, zowel voor als tegen de revolutie, vonden plaats in Oost- en Zuid-Oekraïne, waar Janoekovytsj eerder bij de presidentsverkiezingen van 2010 sterke steun kreeg. De protesten escaleerden, wat resulteerde in een Russische militaire interventie,[23][24] de annexatie van de Krim door Rusland en de oprichting van de zelfverklaarde volksrepublieken Donetsk en Loegansk, wat leidde tot de Oorlog in Oost-Oekraïne.
De interim-regering, geleid door Arseni Jatsenjoek, ondertekende uiteindelijk de associatieovereenkomst tussen de Europese Unie en Oekraïne en ontbond de Berkoet. Petro Porosjenko werd president na een overwinning bij de presidentsverkiezingen van 2014 (54,7% van de uitgebrachte stemmen in de eerste ronde). De nieuwe regering herstelde de amendementen op de Oekraïense grondwet uit 2004 die controversieel waren ingetrokken als ongrondwettelijk door Janoekovytsj in 2010,[25] en startte een grootschalige zuivering van ambtenaren in verband met het omvergeworpen regime.[26][27] Er volgde een wijdverbreide decommunisatie van het land.[28]