De Slag bij Alkmaar vond plaats op 2 oktober 1799, tijdens de Brits-Russische expeditie naar Noord-Holland. De veldslag werd uitgevochten door de Brits-Russische expeditietroepen tegen Franse revolutionaire troepen en hun Bataafs-Nederlandse bondgenoten.
Hoewel de veldslag tactisch onbeslist bleef, kregen de Brits-Russische troepen wel een strategisch voordeel in handen. Hierdoor besloot de Frans-Bataafse opperbevelhebber, generaal Guillaume Brune, om zijn troepen de volgende dag terug te trekken naar een linie tussen Castricum en Monnickendam. Daar zou de laatste en beslissende veldslag van de veldtocht, de Slag bij Castricum, op 6 oktober plaatsvinden.
De benaming van de veldslag is misleidend omdat de gevechten niet zozeer bij Alkmaar maar voornamelijk rond Bergen plaatsvonden. De veldslag wordt daarom ook wel de Tweede Slag bij Bergen genoemd.