Slag bij Ipsos

Voor het Franse marktonderzoekbedrijf, zie Ipsos.

Slag bij Ipsos
Onderdeel van de Diadochische Oorlog
Seleucus I Nicator won de slag met zijn krijgsolifanten
Datum	301 v.Chr.
Locatie	Phrygië
Resultaat	Antigonidische nederlaag
Strijdende partijen
Antigoniden Antipatriden Seleuciden Lysimachiden
Leiders en commandanten
Antigonos I † Demetrius Kassander Seleucus Lysimachos
Troepensterkte
70.000 infanterie 75 olifanten 10.000 cavalerie 64.000 infanterie 15.000 cavalerie 100 zeiswagens 400 olifanten
Verliezen
Onbekend Onbekend

De Slag bij Ipsos (Grieks: Ἱψός, verlatijnst: Ipsus) was een slag tussen enkele van de diadochen (de opvolgers van Alexander de Grote) in 301 v.Chr. nabij het dorp met die naam in Frygië. Antigonos I Monophthalmos en zijn zoon Demetrius stonden tegenover een coalitie van drie andere strijdmakkers van Alexander: Kassander, heerser van Macedonië, Lysimachus, heerser van Thracië en Seleucus I Nicator, heerser over Babylonië en Perzië, het Seleucidische Rijk.

Antigonos was al 80 jaar oud en de heerser van Macedonische Rijk, het huidig Syrië, Turkije, Libanon en Judea. Zijn leger was enorm en had al menig vijand verslagen. Hij had 75 strijdolifanten. Zijn opponent had een enigszins kleinere legermacht (verondersteld rond 60.000 man), maar zij hadden Seleucus en zo'n 400 olifanten. Dit was de enige grote Europese veldslag waarbij beide partijen gebruikmaakten van Indische strijdolifanten.

Met uitzondering van Plutarchus's Leven van Demetrius heeft zo goed als geen historische beschrijving van de veldslag de eeuwen doorstaan. Wij weten dat Demetrius in eerste instantie succesvol was aan zijn kant van het gevecht (op de rechterflank met zware cavalerie), maar zijn strijdkracht werd afgezonderd van het centrum van het Antigonidische leger. Toen hij poogde aansluiting te vinden bij de hoofdmacht werd zijn cavalerie geblokkeerd door een enorme massa van strijdolifanten, naar aangenomen onder het commando van Seleucus.

De hoofdmacht, de Antigonidische falanx, werd vernietigd door afstandsschoten van lichte troepen die minstens van één flank aanvielen. Antigonos zelf, die vanwege zijn ouderdom geen harnas droeg, werd gedood door een werpspeer van een peltast.

De strijd bevestigde de uitkomst van de Babylonische Oorlog, waarin Seleucus zijn onafhankelijkheid tegenover Antigonos had bevochten: het Alexandrijnse Rijk werd opgesplitst in drie machtscentra: Macedonië in Europa, Syrië en Babylonië onder de Seleuciden in Azië en Egypte onder de Ptolemeën in het zuiden. Het eens zo machtige rijk van Alexander de Grote zou nooit meer in haar vroegere glorie hersteld worden.