Back Spaanse Burgeroorlog Afrikaans Spanischer Bürgerkrieg ALS Guerra Civil Espanyola AN Spēonisc Ingewinn ANG स्पेनी गृहयुद्ध ANP الحرب الأهلية الإسبانية Arabic حرب اهليه اسبانيه ARZ Guerra Civil Española AST İspaniyada vətəndaş müharibəsi Azerbaijani ایسپانیا ایچ ساواشی AZB
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
.png){kind=small}
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
De Spaanse Burgeroorlog was een groot conflict dat uitgevochten werd in Spanje van 17 juli 1936 tot 1 april 1939. een complexe en tragische periode in de Spaanse geschiedenis, waarin verschillende ideologische en politieke stromingen zich tegen elkaar keerden in een strijd om de controle over Spanje.
Enkele bijzonderheden aan deze burgeroorlog waren onder meer de unieke belangrijke rol van anarchisten. De anarchisten kwamen in de opstand tegen het nationalistische regime geleid door generaal Francisco Franco en slaagden daarbij in de kortstondige vestiging van een anarcho-syndicalistische vrijstaat in Barcelona. Andere bijzonderheid waren de deelname van buitenlandse vrijwilligersbrigades en militaire eenheden van de buitenlandse mogendheden Duitsland en Italië. Na de "Anschluss" van Oostenrijk in 1938 werd een deel van de voormalige Oostenrijkse luchtmacht door Duitsland ingezet om de nationalisten te ondersteunen. De Luftwaffe, de Duitse luchtmacht, speelde een cruciale rol in het bieden van luchtondersteuning en bombardementsvluchten. Deze worden alom beschouwd als een doorslaggevende factor in de overwinning van de nationalisten. De overmacht in luchtsteun gaf Franco strategische voordelen, waardoor hij in staat was om belangrijke steden in te nemen en de opstanden van de republikeinen effectief te onderdrukken. Deze militaire steun droeg bij aan de overwinning van de nationalisten in 1939. [3]
De oorlog begon na een pronunciamiento (oppositieverklaring) van een groep rechtse generaals onder leiding van José Sanjurjo tegen de regering van de Tweede Spaanse Republiek, op dat moment onder leiding van president Manuel Azaña. De militaire staatsgreep werd gesteund door conservatieve groepen als de CEDA, monarchisten zoals de religieus-conservatieve carlisten, en de fascistische falangisten. De generaals hadden autoritaire en anti-separatistische inspiratiebronnen. Aan nationalistische zijde waren er sterke anti-Baskische en anti-Catalaanse gevoelens.
Na de slechts gedeeltelijk succesvolle staatsgreep was Spanje militair en politiek verdeeld. Vanaf dat moment voerde generaal Francisco Franco een langdurige oorlog tegen de gevestigde regering, omdat de trouwe aanhangers van de linkse republikeinse regering de rebellen bevochten voor de controle over het land. De generalen (nacionales) kregen de steun van nazi-Duitsland en het koninkrijk Italië, evenals van het naburige Portugal, terwijl de Sovjet-Unie en Mexico hun steun gaven aan de republikeinse regering. Een belangrijke bijdrage leverde de Duitse luchtmacht, de Luftwaffe, die reeds voor de machtsovername van de nazi's heimelijk had getraind in Lipetsk in de Sovjet-Unie, dat in deze oorlog de andere kant steunde.
Bloedige zuiveringen deden zich voor in delen van Spanje die veroverd werden door de nationalisten om het toekomstige regime van Franco te consolideren, terwijl gelijkaardige moorden plaatsvonden in gebieden die veroverd werden door de republikeinen. Tienduizenden burgers aan beide kanten werden vermoord wegens hun politieke of religieuze standpunten, en na het einde van de oorlog in 1939 werden diegenen die geassocieerd werden met de verliezende republikeinen vervolgd door de zegevierende nationalisten.
De oorlog eindigde met een overwinning voor de conservatieve nationalisten, het omverwerpen van de democratische regering, en de ballingschap van duizenden linkse Spanjaarden, van wie velen vluchtten naar vluchtelingenkampen in Zuid-Frankrijk, onder andere Le Vernet. Met de oprichting van een dictatuur onder leiding van generaal Francisco Franco in de nasleep van de omwenteling, fuseerden alle rechtse partijen in de structuur van het Franco-regime. Franco overleed in 1975.
- ↑ Spanish judge opens case into Franco's atrocities
- ↑ Thomas Barria-Norton: The Spanish Civil War, pag. xviii & 899–901, 2001
- ↑ James S. Corum, Legion Condor 1936-39 : the Luftwaffe Develops Blitzkrieg in the Spanish Civil War, 2020, ISBN 978-1-4728-4005-9