Staurotheek

Een staurotheek (van Grieks: σταυρός (staurós) „kruishout“ en θήκη (théke) „houder, bewaarplaats“) of kruisreliekhouder is een reliekhouder die relikwieën van het Heilig Kruis bevat.^[1] Veel staurotheken zijn kostbare kunstwerken en bevinden zich in kerkelijke schatkamers of museale collecties.

Centraal in een staurotheek bevinden zich de relieken van het kruis waaraan Jezus stierf. Meestal – maar niet altijd – zijn de partikels hout zichtbaar gelaten. Aangezien het om de belangrijkste christelijke relieken gaat (de kruisdood van Jezus wordt gezien als de redding van de mens van de zonde), is een kruisreliekhouder vrijwel altijd vervaardigd van de edelste metalen (goud of zilver), meestal versierd met edelstenen, gemmen, cameeën, geslepen bergkristallen, emaille, niëllo, filigraanwerk en andere kostbare materialen en technieken.

1. ↑ Henk van Os (2000): De weg naar de Hemel. Reliekverering in de Middeleeuwen, p. 214. Tentoonstellingscatalogus Amsterdam en Utrecht. Uitgeverij De Prom, Baarn. ISBN 9068017322