Substitutiegoed

Een substitutiegoed (ook substituut of vervangingsmiddel genoemd) is in de consumententheorie (een deelgebied van de micro-economie) een goed dat vanuit het oogpunt van de afnemer gedeeltelijk of volledig als vervanger voor een ander product kan dienen.

Wanneer een bepaald goed in prijs stijgt, heeft de mens de natuurlijke reactie om op zoek te gaan naar gelijkwaardige alternatieven. Dit houdt in dat de consument op zoek gaat naar een vergelijkbaar goed. Dit op zoek gaan naar alternatieven noemt men het substitutie-effect. Het vervangende goed noemt men het substitutiegoed. Een kopje koffie zal door sommige consumenten bijvoorbeeld gezien worden als een substitutiegoed voor een kopje thee; soms hebben zij zin in thee, soms hebben zij zin in koffie. In tegenstelling tot een complementair goed, is een substitutiegoed een goed met een positieve kruislingse elasticiteit.

Wanneer de prijs van het ene goed wordt verhoogd, betekent dit dat de vraag naar het andere goed stijgt. Omgekeerd neemt de vraag naar een goed af, wanneer de prijs van een ander goed wordt verlaagd. Indien de goederen A (Coca-Cola) en B (Pepsi-Cola) substituten zijn, zal een stijging van de prijs van goed A resulteren in een naar links gerichte beweging langs de vraagcurve van A. Ook zal de vraagcurve voor goed B naar buiten verschuiven. Een afname van de prijs van goed A zal in een beweging naar rechts langs de vraagcurve van A resulteren, waardoor de vraagcurve voor goed B naar binnen (naar de oorsprong toe) verschuift.