Het transpositiecijfer is een van de klassieke handcijfers, een versleutelingsmethode die in de cryptografie wordt toegepast. Bij transpositie worden letters of tekens van plaats verwisseld met andere letters of tekens.
Men gebruikt in de klassieke cryptografie vooral de techniek van kolomtranspositie. Enkele voorbeelden van kolomtranspositie zijn het transpositiecijfer en de dubbele transpositie. Ook bij de moderne cryptografische algoritmes voor computergebruik kent men transpositie. Daar worden dan binaire gegevens van plaats verwisseld.
Meestal wordt transpositie gebruikt in combinatie met fractionering en substitutieversleuteling. Vooral de combinatie met fractionering is zeer effectief. Een voorbeeld van zo'n combinatie is het ADFGX-cijfer.
Er zijn vele verschillende methodes om de transpositietabel met de klare tekst te vullen.
We beschrijven eerst de gewone kolomtranspositie om vervolgens twee voorbeelden te geven van onderbroken transpositie. Deze methode is beter bestand tegen verwisselen van de letters dan gewone kolomtranspositie vanwege zijn grillige plaatsing van de klare tekst. Bovendien zijn er vele variaties van invullen mogelijk, volgens een vooraf bepaald patroon, met open gedeeltes, rijen of diagonalen die éérst worden ingevuld enzovoort.