Back Segon Tractat del Gran Set Catalan Second Treatise of the Great Seth English Segundo Tratado del Gran Set Spanish Suuren Setin toinen opetus Finnish Twadde Traktaat fan de Grutte Set Frisian Secondo trattato del grande Set Italian Famelabelarana faharoa ny amin' ny Seta Lehibe Malagasy Druga Nauka Wielkiego Seta Polish Segundo Tratado do Grande Sete Portuguese Druga rasprava velikog Seta Serbo-Croatian
De Tweede verhandeling van de grote Seth is een gnostisch geschrift, dat in een Koptische vertaling onderdeel was van de vondst van de Nag Hammadigeschriften in 1945. Er moet een oorspronkelijk Griekse tekst zijn geweest, maar daar is nooit iets van gevonden.
In het Bijbelboek Genesis is Seth na Kaïn en Abel de derde zoon van Adam en Eva. Met name in de literatuur van de gnostische stroming, die aangeduid wordt als het sethianisme heeft Seth de rol van de geestelijke vader en de hoeder van het geslacht van de gnostici. In een aantal gnostische teksten wordt hij gelijkgesteld met Jezus Christus en heeft hij de rol van de verlosser. In dit werk komt echter de naam van Seth buiten de in de Koptische vertaling bewaard gebleven Griekse titel niet voor. Er is ook nooit een aanwijzing gevonden voor het bestaan van een Eerste verhandeling van de grote Seth.
De Tweede verhandeling van de grote Seth is een sterk polemische tekst. In die zin heeft het overeenkomsten met de Brief van Petrus aan Filippus en de Gnostische Openbaring van Petrus. Het verdedigt het gnostische standpunt over de kruisigingsdood, dat de goddelijke Christus de mens Jezus voor de dood aan het kruis heeft verlaten. De gekruisigde Jezus is dus slechts een lichamelijk omhulsel. In de gnostiek wordt de kruisiging gezien als een nederlaag van de demiurg en zijn boze machten. Zij zijn niet in staat geweest de Verlosser te doden.
De onbekende auteur van de Tweede verhandeling van de grote Seth neemt hard stelling tegen de orthodoxe opvattingen op dat punt en tegen de zich ontwikkelende orthodoxe kerk meer in het algemeen. Uit het sterk polemische karakter van de tekst kan worden afgeleid, dat de oorspronkelijk Griekse tekst geschreven moet zijn op een tijdstip dat de scheiding tussen gnostische en niet-gnostische christenen al een voldongen feit was. Dat blijkt onder meer uit een passage waarin de herrezen Christus vermeldt dat de gnostici vervolgd werden. Toen wij uit ons hemels huis gingen en naar de wereld kwamen..... werden wij gehaat en vervolgd. Het is dan ook aannemelijk, dat de oorspronkelijk Griekse tekst eind tweede, begin derde eeuw is ontstaan.