Verplicht vakbondslidmaatschap

Het verplicht vakbondslidmaatschap is de verplichting voor alle werknemers in een bepaalde bedrijfstak of bij een bepaalde werkgever om lid te zijn van een vakbond, waarbij die verplichting wordt gehandhaafd door middel van afspraken tussen werkgevers en werknemersorganisaties.

Als in een bedrijf of bedrijfstak een verplicht vakbondslidmaatschap geldt, zijn de werknemers verplicht lid van een vakbond te zijn en te blijven, op straffe van ontslag. Bovendien is het vakbondsleden verboden om in dienst te treden van bedrijven die deze afspraak schenden, op straffe van ontzegging (royement) van het vakbondslidmaatschap. Als een vakbondslid uit de vakbond wordt gezet, heeft hij dus ook nauwelijks mogelijkheden om in die bedrijfstak werkzaam te blijven.

Een andere vorm van verplicht vakbondslidmaatschap stelt het lidmaatschap van één bepaalde vakbond verplicht. Die vakbond eist van de werkgever om geen mensen in dienst te nemen of te houden die bij een concurrerende vakbond zijn aangesloten.