Het villanella is een seculier, overwegend vocaal genre, afkomstig uit Italië. Het ontstond in Napels waar het bijzonder populair was. In Noord-Italië en in bijzonder in Venetië werd het genre algemeen aangeduid als villanella alla napoletana.
Villanella's werden gecomponeerd van 1540 tot het eind van de eeuw. Parodische taalvarianten waren o.a.: moresche, greghesche en tedesche.