Chilenarar

Chilenarar (spansk chilenos) er menneske knytte til Chile gjennom busetjing eller opphav. Chilenarar stammar hovudsakleg frå spanjolar og ulike chilenske urfolk.^[1] Små, men viktige grupper av andre europearar som særleg vandra inn på 1800- og 1900-talet har også kome inn i folkegruppa. Sjølv om innvandrarar etter det chilenske sjølvstendet aldri har utgjort meir enn 2 % av befolkninga, finst det no hundretusenar av chilenarar med tysk,^[2] britisk, fransk, kroatisk, italiensk eller palestinsk^[3] opphav.

Det er sterk samanheng mellom chilenarar si avstamming eller etnisitet og den sosioøkonomiske statusen deira.^[4][5] Det går eit tydeleg kontinuum^[5] mellom folk lågt nede på rangstigen med mange amerindiske forfedrar og overklassen med hovudsakleg europeisk avstamming. Den innfødde innverknaden på folkesetnaden, både genetisk og kulturelt, er tydelegast på landsbygda og kan finnast att i chilensk spansk og i chilensk matlaging.

Dei fleste chilenarar bur i Chile, men det finst også større grupper i fleire andre land, særleg i Argentina^[6] og USA.^[7] Andre land med store chilenske grupper er Australia, Canada og Sverige. Mindre grupper chilenarar utgjer også betydelege delar av den permanente busetnaden i Antarktis og på Falklandsøyane.^[8]

1. ↑ Valenzuela, C. and Harb Z. 1977.Socioeconomic Assortive Mating in Santiago, Chile: A Demonstration Using Stochaistic Matrices of Mother-Child Relationships Applied to ABO Blood Groups Arkivert 2016-03-03 ved Wayback Machine. Departamento de Biología Celular y Genética, Facultad de Medicina, Universidad de Chile, Santiago, Chile.
   Quote: The Chilean population steams mainly from the admixture of Spanish people with Chilean aborigines
2. ↑ German Embassy in Chile., arkivert frå originalen 5 August 2009 
   Quote in German: Es wird geschätzt, dass zwischen 500 bis 600 Tausend Chilenen deutscher Herkunft sind.
3. ↑ «Los palestinos miran con esperanza su futuro en Chile sin olvidar Gaza e Irak», El Economista, 11. februar 2009, henta 29. juli 2009 
4. ↑ Vanegas, J., Villalón, M., Valenzuela, C. Consideraciones acerca del uso de la variable etnia/raza en investigación epidemiológica para la Salud Pública: A propósito de investigaciones en inequidades Revista Médica de Chile 2008; 136: 637-644.
   Quote translated from Spanish: ..in Chile the [racial] process is vinculated to a socioeconomic stratification; the Spaniards of the upper class that did not mix, the mix of European Spaniards and mestizo women in the middle strata, in the lowest substrate the mestizo-mestizo and mestizo-amerindians.
5. ↑ ^{5,0 5,1} Valenzuela, C., El Gradiente Sociogenético Chileno y sus Implicaciones Etico-Sociales, arkivert frå originalen 18 August 2013 , Facultad de Medicina, Universidad de Chile
   Quote: Al analizar la composición étnica por estratos sociales nos hemos encontrado con un gradiente sociogenético importante que condiciona la estructura de la morbimortalidad según estrato socioeconómico y la evolución sociocultural de Chile
6. ↑ «Colectividad chilena, Bajaron de los barcos, ONI». Oni.escuelas.edu.ar. Arkivert frå originalen 27. september 2011. Henta 22. september 2011. 
7. ↑ «Top 101 cities with the most residents born in Chile (population 500+)». city-data.com. Henta 4. januar 2010. 
8. ↑ «Chilenos son atraídos por la bonanza de las islas Malvinas». El Mercurio. 30. mars 2007. Henta 22. september 2011.