Dulcimer

Dulcimer
Andre namn	Cimbalom Dulcimer Four-hammer dulcimer Hammer dulcimer de: Hackbrett it: Salterio es: Dulcémele uk: Tsymbaly pl: Cymbały fa: Santoor, Santur fr: Tympanon zh: Yangqin ko: Yanggeum kh: ឃឹម Khim vi: Tam Thập Lục th: ขิม Khim tt: чимбал çimbal
Klassifisering	verkelege bordsiterar med resonanskasse, Dulcimer, hammered chordophone
Hornbostel-Sachs klassifisering	314.122-4 (Simple chordophone sounded by hammers)

isk Dulcimer (eller hammardulcimer) er eit perkusjonsinstrument med strenger som typisk er trekte over eit trapesforma resonant lydbord. Dulcimeren blir stilt framfor musikaren, som i nokre tradisjonelle former kan sitja med beina i kross på bakken eller i meir moderne stilar kan stå eller sitja på eit møbel. Spelaren nyttar ein lita skeiforma hammar i kvar hand til å slå på strengene. Det gresk-romerske ordet dulcimer ('søt song') er avleidd frå latin dulcis ('søt') og gresk melos ('song'). Dulcimer, der ein slår strengene med små hamrar, stammar frå psalter, der ein plukkar strengene.^[1]

Dulcimer og liknande instrument er utbreidde i tradisjonell musikk frå Irak, India, Iran, Sørvest-Asia, Kina, Korea og delar av Søraust-Asia, Sentral-Europa (Ungarn, Slovenia, Romania, Slovakia, Polen, Tsjekkia, Sveits (særleg Appenzell), Austerrike og Bayern), Balkan, Aust-Europa (Ukraina og Belarus) og Skandinavia. Det blir også spelt i Storbritannia (Wales, East Anglia, Northumberland) og USA, der bruken i folkemusikk tok seg opp på slutten av 1900-talet.^[2]

Dulcimer blei mykje brukt gjennom mellomalderen i England, Frankrike, Italia, Tyskland, Nederlands og Spania. Instrumentet hadde ulike namn i kvart land, men blei overalt rekna som ein type psalterium. Ein såg med tida ein skilnad i måten å laga lyd på med dulcimer, der ein sette strengene i vibrasjon med hammarar, og psalterium, der ein plukka dei. Dulcimer gav opphav til piano, medan psalterium blei vidareutvikla til cembalo.^[3]

Det finst versjonar av hammerdulcimer frå heile verda, som kvar har sin eigen distinkte konstruksjons- og spelestil:

• Afghanistan – santur
• Austerrike – Hackbrett
• Bangladesh – santoor
• Belarus – tsymbaly (цымбалы)
• Belgia – hakkebord
• Brasil – saltério
• Kambodsja – khim
• Canada – hammered dulcimer
• Kina – yangqin (扬琴, tidlegare 洋琴)
• Kroatia – cimbal, cimbale, cimbule
• Tsjekkia – cimbál
• Danmark – hakkebræt
• Frankrike – tympanon
• Tyskland – Zymbal, Hackbrett
• Hellas – santouri
• India – santoor
• Iran – santur
• Irak – santur
• Irland – tiompan
• Israel – דולצימר פטישים
• Italia – salterio
• Japan – darushimaa (ダルシマー)
• Jiddisk – tsimbl
• Korea – yanggeum (양금)
• Laos – khim
• Latvia – cymbala
• Latvia – cimbole
• Litauen – cimbalai, cimbolai
• Mexico – salterio
• Mongolia – yoochin (ёочин eller ёчин)
• Nederland – hakkebord
• Noreg – hakkebrett
• Pakistan – santoor
• Poland – cymbały
• Portugal – saltério
• Romania – ţambal
• Russland – цимбалы, dultsimer (дульцимер)
• Serbia – цимбал (tsimbal)
• Slovakia – cimbal
• Slovenia – cimbale, oprekelj
• Spania (og spanskspråklege land) – salterio, dulcémele
• Storbritannia – hammered dulcimer
• Sverige – hackbräde, hammarharpa
• Sveits – Hackbrett
• Thailand – khim
• Tyrkia – santur
• Tibet - rgyud-mang (རྒྱུད་མང་, bokst. 'mange strenger')
• Ukraina – tsymbaly (цимбали)
• Ungarn – cimbalom
• USA – hammered dulcimer
• Usbekistan – chang
• Vietnam – đàn tam thập lục (bokst. '36 strenger')

1. ↑ «Definition of DULCIMER». Merriam-Webster, Incorporated. Henta 29 July 2012. 
2. ↑ Groce, Nancy. The Hammered Dulcimer in America. Washington, DC: Smithsonian, 1983, s. 72-73.
3. ↑ "James Oswald (1711–1769)". Oxford Dictionary of National Biography. Accessed March 15, 2012.