Haifa

Haifa
חֵיפָה, حيفا
by
Flagg Våpenskjold
Land	Israel
Distrikt	Haifa distrikt
Del av	Haifa distrikt
Koordinatar	32°49′0″N 34°59′0″E / 32.81667°N 34.98333°E / 32.81667; 34.98333
Areal	63,666 km²
Folketal	272 181  (2013)[1]
Folketettleik	4 275 / km²
Borgarmeister	Einat Kalisch-Rotem
Haifa 32°49′09″N 34°59′57″E / 32.819166666667°N 34.999166666667°E / 32.819166666667; 34.999166666667
Kart som viser Haifa.
Wikimedia Commons: Haifa

Haifa (hebraisk skrift חֵיפָה, arabisk حيفا)^[2] er den største byen nord i Israel, og den tredje største i landet, med eit folketal på over 272 181. Kring 300 000 til bur i mindre byar like nær Haifa, som Daliyat al-Karmel, Krayot, Nesher, Tirat Carmel og somme kibbutzar. I lag dannar desse områda eit samanhengande urbant område med nesten 600 000 innbyggjarar, som utgjer den indre kjernen i Haifa storbyområde.^[1][3] Her ligg òg Bahá'í verdssenter, ein verdsarvstad.^[4]

Byen ligg i fjellsida av Karmelberget og har ei historie som går attende meir enn 3 000 år. Den første kjende busetnaden i nærleiken var Tell Abu Hawam, ein liten hamneby seint i bronsealderen (1300-talet fvt.).^[5] På 200-talet evt. var Haifa kjend som eit senter for produksjon av fargestoff. Gjennom hundreåra har forskjellige folk herska over byen, frå fønikarane, persarane, hasmonearane, romarane, austromarrane, arabarane, krossfararane, osmanarane, britane til israelarane. Frå opprettinga av Staten Israel i 1948 har byen vore styrt av Haifa kommune.

I dag er byen ein viktig hamneby ved kysten av Middelhavet i Haifabukta. Han ligg kring 90 km nord for Tel Aviv og er eit stort regionssenter i det nordlege Israel. To akademiske institusjonar, Universitetet i Haifa og Technion, ligg i Haifa, i tillegg til den største k-12-skulen i Israel. Byen spelar ei viktig rolle i israelsk økonomi. Han er heimstaden til Matam, ein av dei eldste og største høgteknologiparkane i landet.^[6] Haifabukta er eit senter for tungindustri, petroleumsraffinering og kjemikalsk prosessering. Haifa var tidlegare den vestlege enden av ei oljerøyrleidning frå Irak via Jordan.^[7]

1. ↑ ^{1,0 1,1} «Table 3 - Population of Localities Numbering Above 2 000 Residents and Other Rural Population» (PDF). Israelsk statistisk sentralbyrå. 30 June 2010. Henta 30. mars 2015. 
2. ↑ Referansefeil: Ugyldig <ref>-merke; ingen tekst vart gjeven for referansen med namnet Bosworth
3. ↑ «Haifa». Jewish Agency. Arkivert frå originalen 26 September 2007. Henta 30. mars 2015. 
4. ↑ UNESCO World Heritage Centre (30. mars 2015). «Three new sites inscribed on UNESCO’s World Heritage List». Henta 30. mars 2015. 
5. ↑ Encyclopedia Judaica, Haifa, Keter Publishing, Jerusalem, 1972, vol. 7, pp. 1134-1139
6. ↑ «GavYam». Gav-Yam.co.il. Henta 18 February 2008. 
7. ↑ Cohen, Amiram. «U.S. Checking Possibility of Pumping Oil from Northern Irak to Haifa, via Jordan». Haaretz. Henta 30. mars 2015.