Mosul

Mosul
arabisk الموصل
by
Tigris, ei bru og Stormoskeen i Mosul
Kallenamn: Nīnwē
Land	Irak
Guvernement	Ninive guvernement
Høgd	223 moh.
Areal	180 km²
Folketal	664 221  (2015)
Tidssone	AST (UTC+3)
Retningsnummer	60
Mosul 36°22′00″N 43°07′00″E / 36.366666666667°N 43.116666666667°E / 36.366666666667; 43.116666666667
Wikimedia Commons: Mosul

Mosul (arabisk الموصل, al-Mawṣil, kurdisk مووسڵ, gammalsyrisk ܡܘܨܠ, Māwṣil, tyrkisk Musul) er ein stor by nord i Irak.

Han ligg kring 400 km nord for Bagdad ved vestbreidda av Tigris, ovanfor den assyriske oldtidsbyen Ninive på austbreidda. Storbyområdet har vokse seg utover store område på begge sider av elva.

På byrjinga av 2000-talet hadde Mosul og området rundt ein etnisk og religiøs variert folkesetnad. Majoriteten var arabarar, med assyrarar,^[1][2][3] armenarar, turkmenarar, kurdarar, jesidiar, shabakiar, mandearar, kawliya, tsjerkassarar som mindre folkegrupper. Sunniislam var den største religionen, men det var òg mange følgjarar av salafirørsla og kristendommen (følgd av assyrarar og armenarar), i tillegg til sjiaislam, sufisme, jesidiarm, shabakisme, yarsanismeisme og mandaeisme.

Folketalet i Mosul voks raskt rundt tusenårsskiftet, og i 2004 var det estimert at byen hadde 1 846 500 innbyggjarar.^[4] Det er estimert at kring ein halv million menneske flykta frå Mosul i andre halvdel av 2014 då IS kjempa mot irakiske styrkar om kontroll over byen. 17. november 2014 gjekk IS til åtak mot Mosul og tok i åtaket livet av sju sivile, to soldatar og skadde 35 andre.^[5] Nokre innbyggjarar kom attende, fleire flykta i 2015 då kampane og valdshandlingane auka, og amerikanske bombefly gjekk til åtak på byen.

Historisk har viktige varer frå området vore Mosul-marmor og olje. Byen har universitet og ein kjend medisinsk høgskule, som i lag danna eit av dei største utdannings- og forskingssentera i Irak og Midtausten. Universitetet er sidan stengt.

Mosul og dei nærliggande Niniveslettene er eit av dei historiske sentera for assyrarane^[6][7] og kyrkjene deira: den assyriske kyrkja og avleggjaren den khaldeisk-katolske kyrkja; og den gammalsyriske ortodokse kyrkja, med fleire graver knytte til profetar frå Gamletestamentet, som Jona. Nokre av gravene vart øydelagde av IS i juli 2014.^[8]

1. ↑ Soane, E.B. To Mesopotamia and Kurdistan in Disguise. John Murray: London, 1912. s. 92.
2. ↑ Rev. W.A. Wigram (1929). The Assyrians and Their Neighbours. London.
3. ↑ Unrepresented Nations and People Organization (UNPO). Assyrians the Indigenous People i Irak [1]
4. ↑ «Mosul». Encyclopedia of the Modern Middle East and North Africa. 1. januar 2004. 
5. ↑ «Report in Protection of Civilians in Armed Conflict i Iraq: 6th July – 10. september 2014» (PDF). UNAMI og OHCHR. Henta 21. desember 2014. 
6. ↑ Dalley, Stephanie (1993). «Nineveh After 612 BC.» Alt-Orientanlische Forshchungen 20, s. 134.
7. ↑ Robert D Biggs – «Especially in view of the very early establishment of Christianity in Assyria and its continuity to the present and the continuity of population, I think there is every likelihood that ancient Assyrians are among the ancestors of modern Assyrians of the area.»
8. ↑ Dana Ford & Mohammed Tawfeeq (25. juli 2014). «ISIS militants destroy the tomb of Jonah». CNN.