Dei primitive likningane er ein versjon av Navier-Stokes-likningane som skildrar hydrodynamisk straum i ein sfære når ein antar at den vertikale rørsla er mykje mindre enn den horisontale rørsla, og at væskelaget er tynt i forhold til radiusen av sfæren. Dette er ei god tilnærming på global straum i atmosfæren og blir brukt i dei fleste globale klimamodellar. Ved å linearisere dei primitive likningane kan ein få Laplace sine tidvasslikningar.
Vanlegvis inneheld dei primitive likningane nesten alltid dei fem variablane (u,v,ω,T,φ) og korleis dei varierer i tid og rom.