W- og Z-boson

W- og Z- boson (i lag kalla svake boson eller mellomliggande vektorboson) er elementærpartiklar som formidlar svak kjernekraft. Symbola deira er W+, W- og Z. W-bosona har positiv og negativ ladning på 1 elementærladning og er kvarandre sine antipartiklar. Z-bosonet er uladd eller nøytralt og er sin eigen antipartikkel. Dei tre partiklane har alle særs kort levetid med ei halveringstid på kring 3×10⁻²⁵ s. Det var ein stor suksess då dei vart oppdaga for det som no vert kalla standardmodellen i partikkelfysikk.

W-boson er kalla opp etter den svake (weak på engelsk) krafta. Fysikaren Steven Weinberg kalla så den siste partikkelen «Z-partikkel»,^[2], mellom anna fordi han hadde null (zero på engelsk) elektrisk ladning.^[3]

Dei to W-bosona er dei mest kjende formidlarane av nøytrinoabsorpsjon og emisjon, og ladninga deira er tilknytt elektron- eller positronemisjon. Z-bosonet er ikkje involvert i absorpsjon eller emisjon av elektron og positron.

Z-boson er lettast å kjenne att som ein naudsynt teoretisk kraftformidlar når nøytrinoa vert spreidd «elastisk» frå materie, noko som berre kan skje utan at det vert skapt eller absorbert nye, ladde partiklar.

1. ↑ ^{1,0 1,1} J. Beringer; et al. (2012). «2012 Review of Particle Physics - Gauge and Higgs Bosons». Physics Review D 86: 1.  CS1 maint: Explicit use of et al. (link)^{[daud lenkje]}
2. ↑ Steven Weinberg, A Model of Leptons, Phys. Rev. Lett. 19, 1264–1266 (1967) – the electroweak unification paper.
3. ↑ Weinberg, Steven (1993). Dreams of a Final Theory: the search for the fundamental laws of nature. Vintage Press. s. 94. ISBN 0-09-922391-0.