Pennsilfaani Deitsch | |
---|---|
Gschwetzt in: | Amerikaa (Pennsilfaani, Ohio), Kanadaa |
Schwetzer-Nummere: | as erschte Schprooch: baut 350.000
as zwette Schprooch: baut 50,000 |
Schtammbaam: | Indo-Yuropee'enisch
|
Deel Dialect Naame (Some overlaeppe): | Midwestern-deitsch, Bleenleit-deitsch, Kaericheleit-deitsch, Canadian-deitsch, Barrickskaundi-deitsch, Lechaakaundi-deitsch, usw. |
Codes | |
ISO 639-1 | — |
ISO 639-2(B) | gem |
ISO 639-3 | pdc |
Die Pennsilfaanisch Deitsch Schprooch /pensɪlfaːnɪʃdaɪtʃ/, ass gwehnlich yuscht Deitsch heesst unnich die Pennsilfaanisch Deitsche, awwer aa Pennsylvania German odder Pennsylvania Dutch genennt watt in Englisch, iss en Schprooch, ass gschwetzt watt bei verleicht 300,000 Leit in meh wie 30 Schteets in die USA un in Ontario (Kanadaa). S'menscht vun die Schwetzer sinn heit Amische un Fuhremennischte, wu Deitsch aa heit noch schwetze zu ihre Kinner, awwer's hot aa en latt Luthrische un Reformierte un Leit vun en Wisch annre Gmeeschafte, wu die Mudderschprooch noch gschwetzt henn, dieweil ass sie Kinner waare.
Die erschte Deitsche henn 1683 in Pennsylvaani gsettelt. In sellem Yaahr henn sie 's Schtettel Deitscheschteddel neegscht an Filidelfi gegrindt. Der Mann, wu die do erschte deitsche Settlers gfiehrt hot, waar der Franz Daniel Pastorius.
In sellre Zeit henn die Deitsche all ihre unnerschiddliche Dialects gschwetzt - un deel vunne henn enanner schier gaar net verschteh kenne. So darrich die Generations henn sie die Schprooche zammegmixt - aa mit Englisch - un mer kann verleicht saage, ass die Schprooch zimmlich gleich waar ganz iwwer Pennsylvaani in die Zeit zwischich 1785 un 1815. Sidder selli Zeit kammer saage, ass die Deitsche im neie Land "Pennsylvaanisch-Deitsch" schwetze. Die Gegend, wu die Schprooch gschwetzt watt, heesse deel Leit sitter em 19. Yaahrhunnert Pennsylvania Deitschland odder aa "Pennsylvania Dutch Country".
S'menscht vun die Settlers warre vun en Weltdeel kumme gwest, ass Kurpfalz odder die Pfalz (Palatinate) gheesse watt. Un en "Paelzer" kann aa noch heit, am Aafang vum 21. Yaahrhunnert, zimmlich guud ausmache, was en Pennsylvaanisch-Deitscher am schwetze iss deweehe. Allzwee Schprooche sinn aa naach zehe Generations noch zimmlich gleich.
'S hot aa en latt pennsylvaanisch-deitsche Blatznaame.