Abu Muslim al-Churasani

Abu Muslim al-Churasani

Data urodzenia	718/719
Data i miejsce śmierci	12 lutego 755 Al-Anbar
Multimedia w Wikimedia Commons

Abu Muslim al-Churasani, arab. أبو مسلم الخراساني (pełne imię: Abu Muslim Abd ar-Rahman Ibn Muslim al-Churasani), ur. ok. 718/719, zm. 12 lutego 755 w Al-Anbarze – najważniejszy przywódca rewolucji abbasydzkiej, po jej zwycięstwie sprawujący w imieniu Abbasydów na wpół niezależne rządy w Chorasanie i wschodnich prowincjach kalifatu.

Nie znamy prawdziwego imienia ani pochodzenia Abu Muslima, który przeszedł do historii pod swoim rewolucyjnym pseudonimem, mającym jednoczyć jego zwolenników. Początki jego antyumajjadzkiej działalności związane są z Kufą, gdzie miał zetknąć się z członkami haszimijji, walczącymi o władzę rodziny Proroka. W ramach haszimijji został wysłannikiem Abbasydów do Chorasanu, gdzie przedsięwziął masową kampanię nawróceń na egalitarną wersję islamu, nie czyniącą różnicy pomiędzy Arabami i innymi ludami. Sukces tej kampanii pozwolił Abu Muslimowi na obalenie rządów namiestnika Umajjadów Nasra Ibn Sajjara w 747, przy czym sprzyjał mu fakt, że jednocześnie w prowincji miała miejsce rewolta arabskich Jemenitów. Po opanowaniu Chorasanu siły Abu Muslima zalały Iran, by pod koniec sierpnia 749 zdobyć Kufę i ogłosić kalifem Abbasydę As-Saffaha (749–754). Pomimo tego, że zawdzięczali mu władzę, Abbasydzi nie zamierzali tolerować na wpół niezależnych rządów Abu Muslima we wschodnich prowincjach kalifatu. W lutym 755 następca As-Saffaha, Al-Mansur (754–775), doprowadził do śmierci Abu Muslima. Wkrótce Abu Muslim stał się legendarną postacią, do której odwoływali się różni antyarabscy albo nawet antyislamscy rebelianci, tacy jak Sunbad, Ustad, Mukanna, czy Babak. Z biegiem czasu kult jego osoby nabrał także cech mesjanistycznych. Stał się również bohaterem perskiej i tureckiej epiki oraz ludowej tradycji Uzbeków i Turkmenów.