Back Regstellende aksie Afrikaans تمييز إيجابي Arabic Müsbət ayrıseçkilik Azerbaijani Станоўчае дзеяньне BE-X-OLD Discriminació positiva Catalan Позитивлă дискриминаци CV Positiv særbehandling Danish Affirmative Action German Θετική δράση Greek Affirmative action English

Akcja afirmatywna

Oferta pracy z gazety The New York Times z okresu 1851-1923, zaznaczające „Irlandczycy nie życzeni”
Oferta pracy z gazety The New York Times z okresu 1851–1923, zaznaczająca „Irlandczycy zdecydowanie nieproszeni”

Akcja afirmatywna – polityka społeczna stosowana w wielu krajach, w Polsce najczęściej kojarzona z działaniami wielu uniwersytetów i korporacji, a także rządu Stanów Zjednoczonych, mającymi na celu wyrównanie szans edukacyjnych i zawodowych mniejszości społecznych, które doświadczają lub doświadczały w przeszłości dyskryminacji. Może obejmować każdego rodzaju szczególne traktowanie kandydatów z tych grup w procesie informowania i samej rekrutacji, np. dodatkowe akcje reklamujące daną szkołę wyższą wśród konkretnej mniejszości.

Analizy i badania eksperymentalne wskazują, że niektóre grupy społeczne są systematycznie obarczone stereotypami, które wpływają na ich gorszy dostęp do szans edukacyjnych i zawodowych. W wielu krajach, np. w Indiach do dziś funkcjonują kasty społeczne, oraz znacząca segregacja grup społecznych na poziomie miejsc zamieszkania i pracy, oraz segregacji w szkołach od najwcześniejszych lat życia, np. w przypadku czarnoskórych obywateli w USA[1][2][3], oraz nierówności płacowych pomiędzy kobietami i mężczyznami na całym świecie[4][5]. Z reguły ma to oczywiste źródła historyczne, jak w przypadku potomków niewolników[3]. Zjawisko nierówności wynikających ze świadomych i nieświadomych uprzedzeń jest demonstrowane w eksperymentach, w których np. pracodawcy porównujący CV przedstawiające identyczne kwalifikacje są statystycznie bardziej skłonni zatrudniać kandydatów o męskich imionach[6][7][8], lub imionach typowych dla białych obywateli[9]. Akcja afirmatywna ma służyć instytucjonalnemu przeciwdziałaniu takim zjawiskom.

Akcja afirmatywna jest przedmiotem gorącej debaty publicznej, oraz szeregu orzeczeń sądowych, m.in. Sądu Najwyższego USA, który uznał takie rozwiązania jak limity kwotowe i dodatkowe punkty w ocenie rekrutacyjnej dla mniejszości za niekonstytucyjne, ale dopuścił ograniczoną, pośrednią preferencyjność, np. opartą na statusie socjoekonomicznym[10][11]. W PRL przy rekrutacji na studia wyższe uprzywilejowywano osoby o pochodzeniu robotniczym i chłopskim, stosowano też tzw. punkty za pochodzenie. Obecnie popularne jest stosowanie funduszy stypendialnych dla młodzieży z biednych rodzin i z małych miejscowości.

  1. ↑ Collins i inni, Historical Perspectives on Racial Differences in Schooling in the United States, „NBER”, 16 czerwca 2003 [dostęp 2017-01-05].
  2. ↑ National Origin as Nurture Effect | EconLog | Library of Economics and Liberty [online] [dostęp 2017-01-05].
  3. ↑ a b Robert A. Margo, Historical Perspectives on Racial Economic Differences: A Summary of Recent Research, „NBER Reporter”, 22 grudnia 2004, ISSN 0276-119X [dostęp 2017-01-05].
  4. ↑ Doris Weichselbaumer, Rudolf Winter-Ebmer, A Meta-Analysis of the International Gender Wage Gap, „Journal of Economic Surveys”, 3, 2005, s. 479–511, DOI: 10.1111/j.0950-0804.2005.00256.x, ISSN 1467-6419 [dostęp 2016-12-27] (ang.).
  5. ↑ Blau i inni, The Gender Wage Gap: Extent, Trends, and Explanations, „NBER”, 2016, DOI: 10.3386/w21913 [dostęp 2016-12-27].
  6. ↑ Neumark i inni, Sex Discrimination in Restaurant Hiring: An Audit Study, „NBER”, 1 lutego 1995 [dostęp 2016-12-27].
  7. ↑ Corinne A. Moss-Racusin i inni, Science faculty’s subtle gender biases favor male students, „Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America”, 41, 2012, s. 16474–16479, DOI: 10.1073/pnas.1211286109, ISSN 0027-8424, PMID: 22988126, PMCID: PMC3478626 [dostęp 2016-12-27] (ang.).
  8. ↑ Katherine L. Milkman, Modupe Akinola, Dolly Chugh, Temporal distance and discrimination: an audit study in academia, „Psychological Science”, 7, 2012, s. 710–717, DOI: 10.1177/0956797611434539, ISSN 1467-9280, PMID: 22614463 [dostęp 2016-12-27].
  9. ↑ Bertrand i inni, Are Emily and Greg More Employable than Lakisha and Jamal? A Field Experiment on Labor Market Discrimination, „NBER”, 28 lipca 2003 [dostęp 2017-01-10].
  10. ↑ Regents of Univ. of California v. Bakke 438 U.S. 265 (1978), „Justia Law” [dostęp 2017-01-10].
  11. ↑ Grutter v. Bollinger 539 U.S. 306 (2003), „Justia Law” [dostęp 2017-01-10].
From Wikipedia, the free encyclopedia · View on Wikipedia

Developed by Nelliwinne