Asterysk

Asterysk (łac. asteriscus „gwiazdka”, od stgr. ἀστερίσκος asterískos „gwiazdka”) – znak pisarski w kształcie gwiazdki, najczęściej pięcio- lub sześciopromiennej, umieszczony w przybliżeniu pomiędzy średnią i górną linią pisma. Stosowany do różnych celów – najczęściej jako znak umowny (np. symbol odsyłacza do przypisu, wieloznacznik ogólny, asteronim), pionowy (międzyakapitowy) lub poziomy (międzywyrażenowy) separator tekstu, oraz jako element ozdobny^[1]. Nazwa pochodzi od greckiego αστερíσκος ‘gwiazdka’, a to od αστήρ (astḗr) ‘gwiazda’.

Asterysk stosowano przy sporządzaniu kopii tekstów biblijnych. Oznaczano nim te fragmenty, które w oparciu o tekst hebrajski Starego Testamentu były dodane do tekstu greckiego, a których nie było w pierwotnym tłumaczeniu Biblii na j. grecki, tj. Septuagincie. Znak taki wstawiano na początku dodanego tekstu^[2].

W piśmie odręcznym asterysk budowany jest jako sześcioramienny krzyżyk utworzony ze skrzyżowania trzech prostych kresek, a na klawiszach klawiatur urządzeń (maszyn do pisania, klawiatur komputerowych, w telefonach komórkowych, pilotach itp.) jako pięciopromienna gwiazdka – niezależnie od tego, jaki znak jest wyświetlany bądź drukowany. Asterysk może przybierać też inne kształty: koniczynki, rozetki lub regularnej gwiazdy; w krojach kursywnych i pisankowych(inne języki) spotyka się kształt asterysku odchylony od pionu, a nawet lekko obrócony.

Potocznie asterysk nazywany jest „gwiazdką”, podczas gdy termin „krzyżyk” zarezerwowany jest dla symbolu o nazwie kratka (#) lub dagger (†).

Sześcioramienny asterysk wywołuje skojarzenia z sześciopromienną Gwiazdą Dawida (szczególnie u nieżydów, Arabów), stąd w standardzie Unicode zamieszczono alternatywny znak dla asterysku – arabską gwiazdę pięciopromienną (ang. Arabic Five Pointed Star) na pozycji U+066D (٭). W przypadku kroju pisma, w którym dla asterysku użyto gwiazdki 5-promiennej, gwiazda arabska ma często formę gwiazdki 8-promiennej. Znany jest również asterysk cerkiewnosłowiański^{[potrzebny przypis]} (꙳ ) o numerze unikodu U+A673 (ang. Slavonic Asterisk)^[3][4].

W językoznawstwie asterysk stosowany jest do oznaczania form odtworzonych lub niepoprawnych.