Atak Niemiec na ZSRR

Operacja Barbarossa

II wojna światowa, front wschodni
Mapa operacji Barbarossa
Czas	22 czerwca – 5 grudnia 1941
Miejsce	Europa Środkowa i Wschodnia
Terytorium	II Rzeczpospolita (pod okupacją niemiecką i radziecką), ZSRR (USRR, BSRR, RFSRR), Litwa, Łotwa, Estonia (pod okupacją radziecką)
Przyczyna	ekspansjonizm niemiecki
Wynik	państwa Osi zajęły zachodnie i środkowe terytoria ZSRR i zadały olbrzymie straty Armii Czerwonej, ale nie zdołały pokonać Związku Radzieckiego w szybkiej kampanii blitzkriegu
Strony konfliktu
ZSRR  III Rzesza  Rumunia  Finlandia  Włochy  Węgry  Słowacja  Chorwacja
Dowódcy
Józef Stalin Gieorgij Żukow Aleksandr Wasilewski Iwan Koniew Dmitrij Pawłow † Siemion Budionny Siemion Timoszenko Klimient Woroszyłow Markian Popow Fiodor I. Kuzniecow Iwan Tiuleniew Michaił Kirponos † Adolf Hitler Hermann Göring Franz Halder Wilhelm von Leeb Fedor von Bock Gerd von Rundstedt Walther von Brauchitsch Ion Antonescu Carl Gustaf Mannerheim Miklós Horthy Erich von Manstein
Siły
na początku operacji: 2 517 054 żołnierzy[1] po mobilizacji: 5 000 000 żołnierzy 23 197 czołgów[2] 18 000 samolotów[3] III Rzesza: 4 733 990 żołnierzy[4] 3612 czołgów[4] 12 686 dział i moździerzy[4] 2937 samolotów[4]
Straty
3 000 000 zabitych, rannych lub zaginionych[5] 3 500 000 wziętych do niewoli[a][5] III Rzesza: 743 000 zabitych, rannych lub zaginionych[5]
brak współrzędnych
Multimedia w Wikimedia Commons
Cytaty w Wikicytatach

Atak Niemiec na ZSRR, niemiecki kryptonim operacja Barbarossa (niem. Unternehmen Barbarossa) – agresja III Rzeszy na Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich w 1941, podczas II wojny światowej. Rozpoczął tak zwaną w historiografii radzieckiej wielką wojnę ojczyźnianą i spowodował przystąpienie ZSRR do koalicji antyhitlerowskiej.

Plan operacji był przygotowany i podpisany przez Adolfa Hitlera 18 grudnia 1940 (dyrektywa nr 21). Pierwotnie przewidywano atak 15 maja 1941^[6], ale z powodu obalenia proniemieckiego rządu księcia Pawła Niemcy musiały interweniować na Bałkanach oraz wspomóc włoskiego sojusznika w Grecji^[7], dlatego atak przełożono na 22 czerwca 1941. Była to największa i najważniejsza operacja niemiecka w czasie wojny, której klęska zdecydowała ostatecznie o niemieckiej przegranej w całej wojnie. Walki na froncie wschodnim, gdzie realizowano operację Barbarossa, były jednymi z najbrutalniejszych i najbardziej wyniszczających bitew II wojny światowej. Nazwa planu Barbarossa pochodzi od przydomku cesarza Fryderyka I Barbarossy. Pomysł użycia jego przydomku jako kryptonimu operacji podsunął Hitlerowi Alfred Jodl na naradzie sztabowej w grudniu 1940 roku^[8]. Wcześniej planowano nazwać ją Otto, później Fritz, ostatecznie jednak zadecydowano o użyciu nazwy Barbarossa^[9].