prezbiter doktor Kościoła odnowiciel Kościoła[1][2] | |
Portret Bedy, autorstwa Bartolomé Romána (pierwsza połowa XVII wieku) | |
Data i miejsce urodzenia |
672 albo 673[3] |
---|---|
Data i miejsce śmierci |
25 maja 735 |
Czczony przez |
Kościół katolicki |
Kanonizacja |
1899 |
Wspomnienie | |
Atrybuty |
księga, pióro, zwój pergaminu[4] |
Patron |
lektorów, angielskich pisarzy, historyków i Jarrow |
Szczególne miejsca kultu |
Beda (ang. Bede), zwany Czcigodnym[5] lub Wspaniałym, łac. Venerabilis, sang. Bǣda lub Bēda (ur. 672 w Wearmouth k. Sunderlandu w Anglii[6] lub 673[7], zm. 25 maja 735 w Jarrow) – anglosaski mnich benedyktyn, prezbiter, związany z klasztorami w Wearmouth oraz Jarrow w Nortumbrii (obecnie klasztor Wearmouth-Jarrow ), wszechstronny uczony.
W Kościele katolickim, prawosławnym i anglikańskim uznany za świętego. W Kościele katolickim ponadto doktor Kościoła. Niektóre Kościoły protestanckie uznają go za bohatera wiary. Anglikanie i luteranie zaliczają go do odnowicieli Kościoła.
Cały życiorys Bedy zawarty jest w krótkiej wzmiance w jego dziele Historii kościelnej narodu angielskiego (Historia ecclesiastica gentis Anglorum). Znalazł się w klasztorze Wearmouth w wieku 7 lat jako oblat. Trzy lata później Ceolfryd zabrał go do nowo założonej filii opactwa w Jarrow, gdzie spędził resztę życia. Zdobył wykształcenie klasztorne, ucząc się od wykształconych mnichów. W wieku lat 19 został diakonem. Święcenia kapłańskie przyjął, mając lat 30. Sam nauczał i pisał.
Był również przyrodnikiem; głosił kulistość Ziemi[8][5]. Opracowywał tablice paschalne na 532 lata (tablice paschalne opracowywano w cyklach 84-letnich, a od V w. 95-letnich). Liczył lata od narodzenia Jezusa Chrystusa, możliwe że jako pierwszy uczony w Europie Zachodniej. Datowanie tym sposobem było wówczas nieznane w Europie Zachodniej[9].
<ref>
. Brak tekstu w przypisie o nazwie Evangelical Lutheran Worship
<ref>
. Brak tekstu w przypisie o nazwie Lutheran Service Book
<ref>
. Brak tekstu w przypisie o nazwie ASEEncBede
<ref>
. Brak tekstu w przypisie o nazwie sqpn
<ref>
. Brak tekstu w przypisie o nazwie H Fros F Sowa Księga imion
<ref>
. Brak tekstu w przypisie o nazwie De temporum ratione w tenże
<ref>
. Brak tekstu w przypisie o nazwie Johnson-s41