«Безпека народу — найвищий закон» «Перемагає сильніший» «Вище беркута ніхто не літає» | |
![]() Funkcjonariusze Berkutu przed budynkiem Rady Ministrów Ukrainy, 24 listopada 2013 | |
Historia | |
Państwo | |
---|---|
Sformowanie |
1992 |
Rozformowanie |
2014 (poza Krymem) |
Tradycje | |
Rodowód | |
Konflikty zbrojne | |
Euromajdan, kryzys krymski | |
Organizacja | |
Dyslokacja |
Kijów i inne miasta obwodowe Ukrainy |
Podległość |
Berkut (ukr. Беркут) – wyspecjalizowana jednostka ukraińskiej milicji podległa Ministerstwu Spraw Wewnętrznych. Nazwa jednostki pochodzi od ukraińskiej nazwy orła przedniego. Jednostka została utworzona w miejsce radzieckich służb OMON, po odzyskaniu przez Ukrainę niepodległości i miała skupiać się głównie na walce z przestępczością zorganizowaną, zabezpieczaniem zgromadzeń i manifestacji.
Jednostka brała udział w stłumieniu strajków górników w Donbasie w latach 1989–1990[1][2] i pobiciu uczestników pogrzebu patriarchy Włodzimierza na placu Sofijskim w Kijowie 18 lipca 1995 roku[3][4]. Podczas Euromajdanu w latach 2013–2014 Berkut brał bezpośredni udział w pobiciach[5], torturach[6][7] i zabójstwach protestujących[8]. Pierwszy zabity przez Berkut został programista Pawło Mazurenko (zmarł 22 grudnia 2013 w szpitalu). 18 lutego 2014 po zabójstwach 15 protestujących został zabity pierwszy funkcjonariusz Berkutu[9].
Rozkazem MSW nr 144 z dnia 25 lutego 2014 roku o likwidacji oddziałów specjalnych milicji bezpieczeństwa publicznego, Berkut został rozwiązany[10]. Rozpoczęto postępowanie karne[11], skomplikowane przez zniszczenie dowodów rzeczowych w lipcu 2014[12]. 80% kierownictwa i 30% szeregowych byłego oddziału Berkut zostało zwolnionych z MSW[13].
Część byłych pracowników Berkut uciekła do okupowanego Krymu i Rosji[14], gdzie w roku 2014 utworzono z nich jednostkę o tej samej nazwie w składzie MSW Rosji, od roku 2016 w składzie Rosgwardii. Były naczelnik kijowskiego oddziału Berkut Serhij Kusjuk brał udział w rozegnaniu demonstracji przeciwko korupcji w Moskwie 13 czerwca 2017[15].