Biocenoza (gr. bios ‘życie’, koinós ‘wspólny’), zespół biotyczny[1] – zespół populacji organizmów[1][2] roślinnych (fitocenoza), zwierzęcych (zoocenoza) oraz mikroorganizmów (mikrobiocenoza)[2] danego środowiska abiotycznego (biotopu), należących do różnych gatunków, ale powiązanych ze sobą różnorodnymi czynnikami ekologicznymi i zależnościami pokarmowymi (sieci troficzne), tworzących całość, która pozostaje w stanie równowagi. Biocenoza oraz biotop tworzą ekosystem[1][2]. Biocenozy sąsiadujące ze sobą zwykle nie są od siebie sztywno odseparowane, lecz przenikają się wzajemnie. Niektóre biocenozy mogą również składać się z kilku pomniejszych biocenoz[1].
Pojęcie biocenozy wprowadził Karl Möbius[3].
<ref>
. Brak tekstu w przypisie o nazwie SSB
<ref>
. Brak tekstu w przypisie o nazwie Kompendium
<ref>
. Brak tekstu w przypisie o nazwie EncyPWN