Bitwa na Dogger Bank (1781)

Bitwa na Dogger Bank

Wojna o niepodległość Stanów Zjednoczonych
Bitwa na Dogger Bank na obrazie Thomasa Luny’ego
Czas	5 maja 1781
Miejsce	Dogger Bank
Wynik	nierozstrzygnięta
Strony konfliktu
Holandia Wielka Brytania
Dowódcy
kadm. Johan Zoutman wadm. Hyde Parker
Siły
7 liniowców i 6 fregat 7 liniowców i 5 fregat
Straty
142 zabitych i 403 rannych, jeden liniowiec zatonął po bitwie 108 zabitych i 339 rannych
Położenie na mapie Morza Północnego miejsce bitwy
54°43′26″N 2°46′08″E/54,724000 2,769000
Multimedia w Wikimedia Commons

Bitwa na Dogger Bank – starcie zbrojne, które miało miejsce 5 sierpnia 1781 roku podczas IV wojny angielsko-holenderskiej.

Wraz z przystąpieniem Holandii do antybrytyjskiej koalicji, rząd angielski został zmuszony do wycofania części swej floty z innych rejonów na Morze Północne, by chronić swą flotę handlową prowadzącą handel z krajami bałtyckimi.

Bitwa stoczona została na ławicy Dogger Bank między angielską eskadrą (7 liniowców i 5 fregat) dowodzoną przez wiceadmirała Hyde Parkera, a holenderską eskadrą (7 liniowców i 10 mniejszych okrętów) dowodzoną przez wiceadmirała Johana Zoutmana^[1].

Eskadra angielska ochraniała konwój liczący 200 statków handlowych płynących z Bałtyku do Anglii^[2], natomiast eskadra holenderska chroniła konwój liczący 70 statków płynący z Holandii na Bałtyk^[3][4].

Brytyjska eskadra składała się, z wyjątkiem trzech, ze starych okrętów różnej wielkości i możliwości manewrowania. Okręty holenderskie też nie były w dobrym stanie^[3]. Kurs obydwu flot prowadził do spotkania, w związku z czym Parker oddzielił liniowce od konwoju i ruszył pełną prędkością na przeciwnika, korzystając z pozycji nawietrznej. Holenderski admirał pozostał przy ochranianych statkach handlowych, ustawił jednak swoje okręty w linii od strony przeciwnika i spokojnie oczekiwał nadpływających Brytyjczyków^[3]. Brytyjskie okręty pod dopłynięciu do przeciwnika w pośpiechu wchodziły do akcji, ustawiając się jak najbliżej wroga. Przez błąd Parkera, płynącego na czwartym w kolejności okręcie, który dążył do zaatakowania nieprzyjacielskiej jednostki flagowej, piątej w szyku, linie się przesunęły: ostatni okręt brytyjski pozostał bez przeciwnika, a w awangardzie Holendrzy mieli przewagę^[3].

Walka była bardzo zaciekła, jednak żadna ze stron nie zdołała uzyskać przewagi. Okręty ostrzeliwały się od godziny 8 rano do 11:35, kiedy to floty wykonały zwrot: Brytyjczycy, by utrzymać swoją nawietrzną pozycję, Holendrzy skręcili zaś ku Texel. Obie strony walczyły dzielnie, ale ostatecznie bitwa pozostała nierozstrzygnięta. W walce Anglicy stracili 108 zabitych i 339 rannych, Holendrzy natomiast – 142 zabitych i 403 rannych^[5]. Jeden holenderski liniowiec, „Hollandia”, zatonął następnego dnia wskutek odniesionych uszkodzeń^[2].

Eskadra holenderska wraz z konwojem statków handlowych wróciła do portów macierzystych^[2], gdzie Holendrzy ogłosili swe zwycięstwo. Teoretycznie mieli słuszność, gdyż utrzymali się na polu bitwy, podczas gdy nieprzyjaciel wycofał się. W rzeczywistości konwój holenderski wrócił do Holandii i nie dotarł do Bałtyku, podczas gdy angielskie statki handlowe dotarły do Anglii^[4]. Już do końca wojny holenderskie statki handlowe nie potrafiły dotrzeć do Bałtyku, a przyczyną tego była coraz większa liczba kursujących po Morzu Północnym okrętów angielskich.