Dekolonizacja (od łac. de-+colonia = od+osiedlać[1]) – proces wyzwalania się narodów z zależności kolonialnej poprzez tworzenie nowych państw tzw. postkolonialnych lub powoływania dawnych, w których miejsce wprowadzono kolonię (np. Etiopia w 1944)[2] lub dobrowolnego przyłączenia się do już istniejącego państwa (np. przyłączenie Borneo Północnego do Malezji w 1963)[3]. Może następować w sposób pokojowy za porozumieniem stron lub w wyniku powstania, rewolucji czy innego konfliktu zbrojnego[4]. Do procesu dekolonizacji nie należy przejęcie ziem kolonialnych przez sąsiednie państwo na zasadzie podboju, odboju lub międzynarodowych porozumień państw.
Osobne artykuły: