Dwukropek

Ten artykuł dotyczy znaku interpunkcyjnego. Zobacz też: Dwukropek (czasopismo).

Zobacz hasło dwukropek w Wikisłowniku

Dwukropek ( : ) – znak interpunkcyjny w postaci dwóch umiejscowionych jedna nad drugą kropek (:), stosowany w środku zdania. Dwukropek jest znakiem zapowiadającym nową treść, np. przytoczenie czyjejś mowy, wymienianie terminów, tytułów, obcych zwrotów, wyliczenie osób lub przedmiotów, wprowadzonych zbiorowo – w formie ogólnej – w poprzedniej frazie. Kiedy to możliwe, należy unikać używania dwóch dwukropków w jednym wypowiedzeniu^[1].

Dwukropka używa się m.in.:

• aby wyliczyć różne elementy, np.

  Ten pan lubi następujące zespoły rockowe: The Doors, Led Zeppelin i King Crimson.

• aby wymienić składniki podmiotu szeregowego, np.

  W koszu znajdują się: gruszka, jabłko i śliwki.

• jako element poprzedzający cytowaną wypowiedź (w polskiej interpunkcji), np.

  Powiedziała z obrzydzeniem: „Co ty mi tutaj pokazujesz?!”

• aby oddzielić od zdania nadrzędnego uzupełniające je zdanie podrzędne, wówczas może zastąpić spójnik, np.

Niedźwiedzie, według zoologów, jednak nie mogą latać: nie mają skrzydeł. (Zamiast: ...nie mogą latać, ponieważ nie mają skrzydeł.)

W języku polskim przed dwukropkiem nie stawia się spacji. W języku francuskim dwukropek otoczony jest dwiema spacjami (podobnie znak zapytania, wykrzyknik i średnik)^[2], np. Entre autres :

W języku polskim, podobnie jak w większości języków, w tym w brytyjskiej odmianie języka angielskiego, zdanie podrzędne następujące po dwukropku rozpoczyna się małą literą. W amerykańskim angielskim nie jest to regułą – w zależności od zwyczajów przyjętych w danym wydawnictwie, następująca po dwukropku niezależna myśl może być rozpoczęta wielką literą^[3]. W języku niemieckim wielka litera stosowana jest w każdym zdaniu podrzędnym następującym po dwukropku. W języku niderlandzkim wielką literą rozpoczyna się każdy następujący po dwukropku cytat, nawet gdy nie stanowi on zdania.