Dziobak australijski

Dziobak australijski

Ornithorhynchus anatinus[1]
(G.K. Shaw, 1799)
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ssaki
Podgromada	prassaki
Rząd	stekowce
Rodzina	dziobakowate
Rodzaj	Ornithorhynchus Blumenbach, 1800[2]
Gatunek	dziobak australijski
Synonimy Rodzaju: Platypus[a] G. Shaw, 1799[3] Dermipus Wiedemann, 1800[4] Ornithorinchus[b]: Artaud, 1803[5] ornithorincus[c]: Duméril, 1805[6] Ornithorincus[b]: Péron, 1807[7] Ornithorynchus[c]: Tiedemann, 1808[8] Ornithorinxus[c]: Perry, 1810[9] Ornithorhynchi[c]: Meckel, 1826[10] Ornithorynchus[c]: Macgillivray, 1827[11] Gatunku: Platypus Anatinus G.K. Shaw, 1799[3] Ornithorhynchus paradoxus Blumenbach, 1800[2] Ornithorhynchus novae Hollandiae Lacépède, 1800[12] Ornithorincus Fuscus Péron, 1807[7] Ornithorincus Rufus Péron, 1807[7] Ornithorynchus crispus Macgillivray, 1827[13] Ornithorynchus laevis Macgillivray, 1827[14] Ornithorhynchi paradoxi[d]: Meckel, 1826[10] Ornithorhynchus brevirostris Ogilby, 1832[15] Ornithorhynchus agilis De Vis, 1885[16] Ornithorhynchus anatinus phoxinus O. Thomas, 1923[17] Ornithorhynchus anatinus triton O. Thomas, 1923[18]
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[19]
bliski zagrożenia
Zasięg występowania
Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons
Hasło w Wikisłowniku

Dziobak australijski^[20], dziobak^[21][e] (Ornithorhynchus anatinus) – prowadzący częściowo wodny tryb życia endemiczny dla wschodnich stanów Australii (w tym Tasmanii) gatunek ssaka z grupy stekowców, jedynych członków tej gromady składających jaja. Jest ostatnim istniejącym do dziś przedstawicielem swego rodzaju i rodziny, choć znaleziono skamieniałości licznych przedstawicieli tych taksonów.

Ma wiele nietypowych jak na ssaka cech: składa jaja, wydziela jad i ma dziób. Ujrzawszy go po raz pierwszy, europejscy przyrodnicy byli bardzo zdezorientowani, niektórzy sądzili nawet, że mają do czynienia z dobrze spreparowanym oszustwem. Należy do kilku jadowitych ssaków. Samiec posiada na tylnych łapach ostrogi wydzielające jad zdolny wywołać silny ból u człowieka. Ma również, podobnie jak kolczatkowate, zdolność elektrolokacji, z której korzysta szukając pożywienia. Unikatowe cechy dziobaka czynią go ważnym obiektem badań biologii ewolucyjnej i czynią zeń ikonę Australii. Wybierano go jako maskotkę imprez narodowych, przedstawia go też rewers australijskiej dwudziestocentówki. Stanowi także zwierzęcy symbol Nowej Południowej Walii^[22].

Do początku XX wieku polowano na niego dla futra, obecnie podlega ochronie w całym zasięgu swego występowania. Choć programy rozmnażania w niewoli odniosły bardzo ograniczony sukces, a dziobak jest wrażliwy na zanieczyszczenie środowiska, nie jest bezpośrednio zagrożony wyginięciem.