Back Osoonuitputting Afrikaans نضوب الأوزون Arabic Ozon dəliyi Azerbaijani Изтъняване на озоновия слой Bulgarian ओजोन कटाव आ ओजोन छेद Bihari ওজোনস্তর ক্ষয় Bengali/Bangla Ozonska rupa BS Forat de la capa d'ozó Catalan Ozonová díra Czech Озон шăтăкĕ CV
Dziura ozonowa – zjawisko spadku stężenia ozonu (O3) w stratosferze atmosfery ziemskiej. Występuje głównie w obszarach podbiegunowych. Tworzenie się i rozpad O3 zachodzi pod wpływem światła, którego natężenie różni się dla danego obszaru w poszczególnych porach roku. Naturalna zawartość ozonu zmienia się z szerokością geograficzną[1], dlatego trudno jest podać uniwersalną wartość stężenia granicznego, które określa pojawienie się dziury ozonowej. W przypadku Antarktyki graniczna wartość stężenia O3 określająca naturalny stan ozonosfery i dziurę ozonową wynosi 220 DU[2][3]. Do 1979 nie notowano w tym rejonie niższych stężeń O3[3][4], a późniejsze spadki zawartości ozonu miały charakter antropogeniczny[5][6]. Powstawanie dziury zwykle wiązane jest z emisją freonów[5][6][7][8].
Działania podjęte w ramach zawartego w 1987 roku protokołu montrealskiego doprowadziły do znaczącego spadku produkcji substancji zubożających warstwę ozonową[9] i zatrzymania wzrostu zasięgu dziury ozonowej[5][10][11]. Dzięki temu, według prognoz ONZ, warstwa ozonowa może się całkowicie zregenerować do 2060 roku[12].
- ↑ ftp://toms.gsfc.nasa.gov/pub/omi/images/global/FULLDAY_GLOB.PNG.
- ↑ Ozone Hole Watch: What is the Ozone Hole?
- ↑ a b Paul A. Newman, S. Randolph Kawa, Eric R. Nash, On the size of the Antarctic ozone hole, „Geophysical Research Letters”, 31 (21), 2004, DOI: 10.1029/2004GL020596 (ang.).
- ↑ J.C. Farman, B.G. Gardiner, J.D. Shanklin, Large losses of total ozone in Antarctica reveal seasonal ClOx/NOx interaction, „Nature”, 315 (6016), 1985, s. 207–210, DOI: 10.1038/315207a0 (ang.).
- ↑ a b c Aleksandra Kardaś, Dziura ozonowa – historia sukcesu [online], naukaoklimacie.pl, 24 czerwca 2019 [dostęp 2019-08-02].
- ↑ a b Susan Solomon, Stratospheric ozone depletion: A review of concepts and history, „Reviews of Geophysics”, 37 (3), 1999, s. 275–316, DOI: 10.1029/1999RG900008 (ang.).
- ↑ Błąd w przypisach: Błąd w składni elementu
<ref>. Brak tekstu w przypisie o nazwie:4BŁĄD PRZYPISÓW - ↑ Błąd w przypisach: Błąd w składni elementu
<ref>. Brak tekstu w przypisie o nazwie:5BŁĄD PRZYPISÓW - ↑ Ozone-depleting substance consumption [online], Our World in Data [dostęp 2019-08-02].
- ↑ Susan Solomon i inni, Emergence of healing in the Antarctic ozone layer, „Science”, 353 (6296), 2016, s. 269–274, DOI: 10.1126/science.aae0061 (ang.).
- ↑ Susan E. Strahan, Anne R. Douglass, Decline in Antarctic Ozone Depletion and Lower Stratospheric Chlorine Determined From Aura Microwave Limb Sounder Observations, „Geophysical Research Letters”, 45 (1), 2018, s. 382–390, DOI: 10.1002/2017GL074830 (ang.).
- ↑ Dobre wieści – warstwa ozonowa się regeneruje. interia.pl. [dostęp 2019-06-24].
