Elaboracja

Ten artykuł dotyczy przemysłu zbrojeniowego. Zobacz też: inne znaczenia tego słowa.

Elaboracja – termin rozumiany jako:

1. Zespół czynności przy produkcji amunicji, środków rażenia i niszczenia, mających na celu przygotowanie tych środków do użycia zgodnie z przeznaczeniem. Główną czynnością procesu elaboracji jest napełnianie łusek miotającymi materiałami wybuchowymi, instalowanie ładunku inicjującego i łączenie z pociskiem;
2. Zespół czynności mających na celu przygotowanie rakiet do użycia zgodnie z przeznaczeniem. Główną czynnością procesu elaboracji jest montaż, uzbrajanie i napełnianie rakiet materiałami napędowymi.
3. Szczegółowa specyfikacja naboju zespolonego lub partii amunicji zawierająca:

• nazwę producenta łuski;
• długość łuski po skróceniu;
• nazwę producenta, typ i masę zastosowanego pocisku, lub materiał i masę użytego śrutu;
• nazwę producenta i typ stosowanego prochu;
• ilość prochu (najczęściej w imperialnej jednostce Gran);
• nazwę i typ użytej spłonki;
• typ użytej przybitki – tylko dla amunicji przeznaczonej do broni gładkolufowej;
• długość gotowego naboju po osadzeniu pocisku (zamknięciu naważki śrutu);
• prędkość początkową pocisku lub wiązki śrutu wraz z nazwą producenta i długością lufy broni, dla której dokonano pomiaru.

Również partia gotowej amunicji wykonanej według takiej specyfikacji.

Szczególnym przypadkiem elaboracji amunicji jest elaboracja ręczna lub reelaboracja – jeśli używa się łusek pochodzących z amunicji uprzednio odstrzelonej – amunicji myśliwskiej i sportowej w warunkach nie fabrycznych (w dalszej części skrótowo nazywana elaboracją). Polega na wypełnieniu łuski – w przypadku reelaboracji, po przywróceniu jej wymiarów nominalnych – materiałem miotającym (proch bezdymny), osadzeniu w niej pocisku, oraz zamontowaniu spłonki inicjującej.

Historia elaboracji rozpoczęła się w momencie opracowania pierwszej broni na nabój scalony. Ówczesny poziom techniki, oraz w początkowym okresie niewielki popyt, nie pozwalały na przemysłową produkcję amunicji. Z konieczności amunicja scalana była ręcznie w niewielkich manufakturach. W okresie późniejszym większość cywilnie stosowanej amunicji elaborowana była przez użytkowników ze względów czysto ekonomicznych. Druga dekada XX wieku przyniosła powszechne zastosowanie prochu nitrocelulozowego, co powodowało na tyle istotne odkształcenia metalowych łusek, że ich ponowne użycie stało się niemożliwe. Elaboracja amunicji do broni z lufami gwintowanymi przestała mieć sens, natomiast elaboracja amunicji do broni gładkolufowej stosowana była nadal powszechnie. Rozwój technologii i wzrost zainteresowania strzelectwem rekreacyjnym we wczesnych latach powojennych przyczyniły się do gwałtownego rozwoju elaboracji. Obecnie, według danych szacunkowych największych producentów pocisków^[1] liczba pocisków sprzedawanych do elaboracji ponad czterokrotnie przekracza ilość pocisków zużywanych przez producentów amunicji.