Back Endumion (mitologie) Afrikaans Endimon Azerbaijani Ендимион (митология) Bulgarian Endymion Breton Endimió Catalan Endymión Czech Endymion Welsh Endymion (Mythologie) German Ενδυμίωνας Greek Endymion (mythology) English
 Selene i Endymion, Ny Carlsberg Glyptotek, Kopenhaga | |
| Mityczny król Elidy | |
| Dane biograficzne | |
| Ojciec | |
|---|---|
| Matka | |
Endymion (stgr. Ἐνδυμίων Endymíōn, łac. Endymion) – w mitologii greckiej piękny młodzieniec, ukochany bogini Selene i boga Hypnosa, królewicz i król Elidy[1][2][3].
Uchodził za syna króla Elidy, Aetliosa (lub boga Zeusa), i Kalyke[1][3]. Według jednej z wersji zakochał się w bogini Herze. Został za to ukarany przez Zeusa snem wiecznym (nieprzerwanym snem)[3]. Każdej nocy odwiedzała go w grocie góry Latmos (gdzie spoczywał), zakochana w nim, bogini Księżyca[1][3][4][5]. Na prośbę Selene został obdarzony przez Zeusa wieczną młodością[3].
Pewnej nocy Selene, jadąc po niebie, ujrzała śpiącego Endymiona. Pokochała go i odtąd ilekroć wyjeżdża na swym srebrnym wozie, zatrzymuje się nad grotą latmijską i długo patrzy w oblicze pasterza. Mówią, że nieraz, w porze kiedy śpiewają słowiki – schodzi na ziemię i gładząc złote włosy młodzieńca szepce nad nimi zaklęcia, które go jednak obudzić nie mogą[6].
Symbolizuje piękno śmierci. W sztuce przedstawiany jest jako piękny i młody pasterz, w towarzystwie bogini Księżyca (greckiej Selene lub rzymskiej Luny).
Wyobrażenie o Endymionie przejawia się w greckim malarstwie wazowym (malowidła wazowe z V wieku p.n.e.) i rzymskim malarstwie ściennym (malowidła ścienne w Pompejach i malowidła ścienne w Herkulanum), w rzeźbie (reliefy na rzymskich sarkofagach), w malarstwie olejnym (m.in. Tintoretto, A. van Dyck), w muzyce (J.S. Bach), w literaturze (Endymion Adama Asnyka, Nie myśl, nie pisz... Cypriana Norwida, Endymion Johna Keatsa, La luna somnambula Wiaczesława Iwanowa, )[3][7][8].
Imieniem królewicza nazwano jedną z planetoid – (342) Endymion oraz rodzaj roślin z rodziny szparagowatych – Endymion (hiacyncik).
„Endymionem poezji” nazywa Krasińskiego Juliusz Słowacki w liście poprzedzającym Lillę Wenedę[9].
- ↑ a b c Błąd w przypisach: Błąd w składni elementu
<ref>. Brak tekstu w przypisie o nazwieP. GrimalBŁĄD PRZYPISÓW - ↑ Błąd w przypisach: Błąd w składni elementu
<ref>. Brak tekstu w przypisie o nazwieP. Grimal 2BŁĄD PRZYPISÓW - ↑ a b c d e f Błąd w przypisach: Błąd w składni elementu
<ref>. Brak tekstu w przypisie o nazwieV. ZamarovskýBŁĄD PRZYPISÓW - ↑ Błąd w przypisach: Błąd w składni elementu
<ref>. Brak tekstu w przypisie o nazwieM. PietrzykowskiBŁĄD PRZYPISÓW - ↑ Błąd w przypisach: Błąd w składni elementu
<ref>. Brak tekstu w przypisie o nazwieZ. KubiakBŁĄD PRZYPISÓW - ↑ Błąd w przypisach: Błąd w składni elementu
<ref>. Brak tekstu w przypisie o nazwieJ. ParandowskiBŁĄD PRZYPISÓW - ↑ Błąd w przypisach: Błąd w składni elementu
<ref>. Brak tekstu w przypisie o nazwiepoezja.orgBŁĄD PRZYPISÓW - ↑ Błąd w przypisach: Błąd w składni elementu
<ref>. Brak tekstu w przypisie o nazwiemitencyklopedia.w.interia.plBŁĄD PRZYPISÓW - ↑ Juliusz Słowacki: Lilla Weneda. Wrocław: 1954, s. 37.